|
Kurs: Društveni sistem i društvene promene u Srbiji (osn.) U okviru predmeta: Društveni sistem i društvene promene u Srbiji Predavači dr Mladen Lazić, profesor emeritus dr Irena Petrović, docent obavezni kurs Broj bodova: 6.00 Sadržaj kursa: Studenti će se upoznati sa karakteristikama društvenog sistema u Srbiji (odnosno SFRJ) tokom socijalističkog perioda (kao i glavnim osobenostima tog poretka u istočnoj Evropi). Analiziraće se osnovne društvene grupe, karakter društvenih odnosa, nejednakosti i sl. Izložiće se uzroci krize i sloma socijalističkog sistema. Daće se pregled osnovnih procesa postsocijalističke transformacije u zemljama srednje i istočne Evrope. Izneće se rezultati proučavanja transformacije društva u Srbiji posle 1990. kao i najnovijih društvenih promena na području stratifikacije, pokretljivosti i vrednosti. Cilj izučavanja kursa: Sticanje sistematskih znanja o procesima temeljnih društvenih promena u Srbiji u longitudinalnoj i komparativnoj perspektivi, od druge polovine 20. veka do danas. App.preduslovi_za_polaganje: Za uspešno pohađanje kursa treba položiti: Uvod u sociologiju, Teorije o društvenim promenama i druge obavezne kurseve. Studenti moraju moći čitati deo literature na stranom jeziku. Oblici nastave:
Usmena izlaganja nastavnika i rasprava sa studentima na predavanjima. Izlaganja studenata i grupna diskusija na seminarima. Koristiće se i računarski podržane prezentacije. Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Predstavljanje programa i plana kursa, uvodno predavanje Upoznavanje studenata, predstavljanje programa i plana kursa. Pojam socijalizma, shvatanja o prirodi realno-socijalističkog sistema 1. nedelja seminar - Program rada na seminarima Podela seminarskih radova studentima 2. nedelja predavanje - Klasna struktura realnog socijalizma Izložiće se "jednoklasno" shvatanje, stratifikacijske interpretacije, kao i konfliktni modeli društvenih odnosa u realnom socijalizmu; analiziraće se osnovne društvene grupe; osvrnuće se na marginalnu grupaciju privatnih vlasnika. 2. nedelja seminar - Klasna struktura realnog socijalizma Na seminaru će studenti prikazati jedan od tekstova iz literature, o kojem će se zatim raspravljati 3. nedelja predavanje - Društveni sukobi, kriza i slom realno-socijalističkog društva Izložiće se osnovni uzroci i oblici manifestnih i latentnih ekonomskih i političkih sukoba, sukoba u kulturi i nacionalnih sukoba; predstaviće se i opšti uzroci (statičnost sistema, iracionalnost delovanja vladajuće klase), kao i posebni činioci krize (ekonomski, politički, socijalni, legitimacijski, nacionalni; spoljašnji i unutrašnji). 3. nedelja seminar - Društveni sukobi, kriza i slom realno-socijalističkog društva Na seminaru će studenti prikazati tekst iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 4. nedelja predavanje - Postsocijalistička transformacija Izložiće se različita shvatanja o postsocijalističkoj transformaciji (tranzicija, “path dependency”), kao i osnovne karakteristike procesa promena u različitim srednje- i istočno-evropskim zemljama. 4. nedelja seminar - Postsocijalistička transformacija na seminaru će studenti prikazati jedan od tekstova iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 5. nedelja predavanje - Osnovne specifičnosti jugoslovenskog modela realnog socijalizma Izložiće se karakteristike jugoslovenskog društva kao posebnog oblika socijalističkog tipa sistema (autohtono zasnivanje, samoupravljanje, socijalističko tržište, liberalni socijalizam, nesvrstanost) 5. nedelja seminar - Osnovne specifičnosti jugoslovenskog modela realnog socijalizma Na seminaru će studenti prikazati tekst iz literature, o kojem će se zatim raspravljati 6. nedelja predavanje - Struktura jugoslovenskog društva Biće reči o osnovnim grupama u jugoslovenskom socijalističkom društvu – vladajućoj, srednjoj klasi i radništvu; izložiće se glavni rezultati istraživanja društvene strukture u Jugoslaviji (1960-1990). 6. nedelja seminar - Struktura jugoslovenskog društva Na seminaru će studenti prikazati tekst iz literature, o kojem će se zatim raspravljati 7. nedelja - - Pisanje kontrolnog rada Studenti će na času pisati kontrolni rad iz teme koja je prethodno obrađivana. 7. nedelja - - Kontrolni rad Studenti će diskutovati o temi o kojoj su pisali kontrolni rad 8. nedelja predavanje - Sukobi u jugoslovenskom društvu i slom države Izložiće se građa o političkim sukobima u Jugoslaviji (1948, 1968-1971, 1990-2000), o štrajkovima, sukobima u kulturi, kao i međunacionalnim sukobima; izložiće se teze o društvenim pretpostavkama sloma SFRJ. 8. nedelja seminar - Sukobi u jugoslovenskom društvu i slom države Studenti će prikazati tekst iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 9. nedelja predavanje - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: period blokiranih promena Izložiće se osnovni uzroci i karakteristike blokirane transformacije u Srbiji, u periodu od 1990-2000. godine. 9. nedelja seminar - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: period blokiranih promena Na seminaru će studenti prikazati jedan od tekstova iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 10. nedelja predavanje - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: društvene elite Izložiće se nalazi o ulozi i promenama političkih i ekonomskih elita tokom perioda transformacije. 10. nedelja seminar - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: društvene elite Studenti će prikazati tekst iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 11. nedelja predavanje - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: stratifikacijske promene Izložiće se promene klasnog sastava, materijalnog položaja, kao i nalazi o vertikalnoj pokretljivosti u društvu Srbije. 11. nedelja seminar - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: stratifikacijske promene Na seminaru će studenti prikazati jedan od tekstova iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 12. nedelja predavanje - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: vrednosne promene Izložiće se nalazi o promenama vrednosnih orijentacija osnovnih društvenih grupa u Srbiji. 12. nedelja seminar - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: vrednosne promene Studenti će prikazati tekst iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 13. nedelja predavanje - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: perspektive Izložiće se pretpostavke o perspektivama postsocijalističke transformacije u Srbiji. 13. nedelja seminar - Problemi postsocijalističke transformacije u Srbiji: perspektive Na seminaru će studenti prikazati tekst iz literature, o kojem će se zatim raspravljati. 14. nedelja - - Individualne konsultacije Sa studentima će se individualno razgovarati u vezi s nejasnoćama oko gradiva i ispitnih pitanja. 15. nedelja - - Polaganje usmenog ispita Studenti će polagati usmeni ispit
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura M. Lazić, U susret zatvorenom društvu, Naprijed, 1987 M. Lazić, Čekajući kapitalizam, Službeni glasnik, 2011, 131-254 Opsta dopunska Literatura Zagorka Golubović, Staljinizam i socijalizam, IFDT, Beograd, 1988 L. Sekelj, Jugoslavija – struktura raspadanja, Rad, 1990 M. Lazić, Promene i otpori, Filip Višnjić, 2005 M. Lazić, Sistem i slom, Filip Višnjić, 1994 M. Lazić, ur. Račji hod, Filip Višnjić, 2000, 21-156, 237-281 M. Popović, ur. Srbija krajem osamdesetih, ISI FF, 1991 H. Linc, A. Stepan, Demokratska tranzicija i konsolidacija, Filip Višnjić, 1998 |
