|
Kurs: Sociologija društvenih devijacija - kriminalitet (osn.) U okviru predmeta: Sociologija društvenih devijacija - kriminalitet Predavači dr Milana LJubičić, redovni profesor dr Slađana Dragišić Labaš, redovni profesor obavezni kurs Broj bodova: 6.00 Sadržaj kursa: Studenti se tokom kursa upoznaju sa najznačajnijim problemima kriminaliteta i njegove društvene kontrole. Pored izlaganja o teorijskim i metodološkim aspektima ovih pojava, izlažu se fenomenološka, etiološka i viktimološka dimenzija zločina i kriminaliteta, kao i osnovni problemi njihove formalne i neformalne kontrole, imajući u vidu domaća, inostrana i uporedna iskustva. Cilj izučavanja kursa: Cilj je upoznati studente sa teorijama devijantnog ponašanja, kao i metodama i pojavnim oblicima društevno neprihvatljivog ponašanja, te načinima (ne)formalne kontrole istih. App.preduslovi_za_polaganje: Odslušan predmet Uvod u sociologiju 1 i 2. Od studenata se takođe očekuje sposobnost proučavanja literature na stranom jeziku. Oblici nastave:
Nastava se izvodi na predavanjima i na seminarskim vežbama. Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Uvod u Sociologiju društvenih devijacija-kriminaliteta Upoznavanje studenata sa osnovnim pojmovima (devijacije, kriminaliteta, zločina), različitim shvatanjima zločina, i devijantnosti, te mestu Sociologije društvenih devijacija-kriminaliteta u sistemu nauka. 1. nedelja seminar - Uvodno predavanje Upoznavanje studenata sa obavezama na predmetu Sociologija društevnih devijacija-kriminalitet, načinom polaganja ispita, literaturom, te temama za izradu seminarskih radova. Podela tema seminarskih radova studentima. 2. nedelja predavanje - Metodi proučavanja kriminaliteta Upoznavanje studenata sa metodima koji se koriste u proučavanju kriminaliteta, uzorkom, tamnom brojkom kriminaliteta i načinom njenog osvetljavanja 2. nedelja seminar - Pojam i vrste naučnog istraživanja zločina Pojam zločina, upoznavanje sa metodama koje se koriste u istraživanju kriminaliteta. Značaj naučnog proučavanja zločina za kontrolu kriminaliteta. 3. nedelja predavanje - Teorije o kriminalitetu Upoznavanje studenata sa pristupima u proučavanju kriminaliteta: klasičnom i pozitivističkom teorijom, školom socijalnog miljea, sociološkom školom, istorijskim materijalizmom. 3. nedelja seminar - Klasična škola u kriminologiji Uopznavanje sa osnovnim teorijskim postulatima klasične škole o uzrocima kriminaliteta , sa posebnim osvrtom na Bekariju i Bentama.
4. nedelja predavanje - Rane američke teorije Upoznavanje studenata sa osnovnim postulatima ranih američkih teorija: ekološkom, teorijom o učenju, teorijom kulturnog konflikta i raskoraka, te teorijom društvenog pritiska.
4. nedelja seminar - Čikaška škola i njeni nastavljači Osnovni postulati ekološke teorije, teorije kulturnog sukoba, diferencijalne asocijacije, te teorija društvenog učenja, kao i teorija anomija i potkulture.
5. nedelja predavanje - Teorije socijalne reakcije
Upoznavanje studenata sa teorijama nove društvene odbrane, socijalnog interakcionizma i teorijom etiketiranja, sa teorijom radikalnog učenja i feminističkim pristupom u proučavanju kriminaliteta.
5. nedelja seminar - Feministički pristup u proučavanju kriminaliteta Upoznavanje sa osnovnim postavkama feminističke teorije o nastanku kriminaliteta. Novi pogled na zločin i krivično pravosuđe iz "ženske perspektive".
6. nedelja predavanje - Novije torije o kriminalitetu
Upoznavanje studenata sa teorijom tehnika neutralizacije, teorijom suzdržavanja, kontrolnom teorijom, teorijom rutinske aktivnosti, komunitarnom teorijom društvenog poretka, teorijom reintegrativnog postđivanja, te triangulacijom teorija.
6. nedelja seminar - Proces etiketiranja i stereotip kriminalca Pojam autsajdera (Beker), primarne i sekundarne devijacije (Lemert),procesa etiketiranja (Lemert).
7. nedelja predavanje - Novije teorije o kriminalitetu Nastavak predavanja o novijim teorijama o nastanku kriminaliteta: o teoriji rutinske aktivnosti, komunitarnoj teoriji društvenog poretka, teoriji reintegrativnog postđivanja, te triangulaciji teorija.
7. nedelja seminar - Maloletnički gangovi i kriminalitet Pojam maloletničkog kriminaliteta, pojam ganga, tehnika neutralizacije kao racionalizacije delinkventnog ponašanja (Sajks, Maca), te kontrolna teorija delinkvencije (Hirši).
8. nedelja predavanje - Kolokvijum Provera znanja. 8. nedelja seminar - Priprema za proveru znanja Konsultacije sa studentima oko predstojeće provere znanja, načina polaganja ispita i eventualnih nejasnoća u pogledu predavanog gradiva 9. nedelja predavanje - Etiološka dimenzija kriminalnog fenomena Upoznavanje studenata sa pristupima uzročnosti kriminaliteta, sa delovanjem kriminogenih faktora, društvenim i individualnim činiocima kriminaliteta, pojmovima kriminalne karijere i nedostatka samokontrole.
9. nedelja seminar - Delovanje kriminogenih faktora u doba rata i u doba mira Uticaj škole, porodice, umetnosti i medija na nastanak kriminaliteta u doba mira, te uticaj rata, migracija i izbeglištva na kriminalitet u periodima društvenih kriza.
10. nedelja predavanje - Fenomenološka dimenzija kriminalnog fenomena Upoznavanje studenata sa stanjem kriminaliteta u svetu, strukturom i tendencijama kretanja kriminaliteta u SiCG, tipologijom dela (nasilnički, imovinski, politički i kriminalitet u saobraćaju) i učinioca.
10. nedelja seminar - Nasilnički kriminalitet Pojam i koreni ljudske agresivnosti, osnovni oblici nasilničkog kriminaliteta (ubistvo, eutanazija, silovanje, krvna osveta, međugeneracijski porodični kriminalitet, tortura prestupnika).
11. nedelja predavanje - Viktimološka dimenzija kriminalnog fenomena- Upoznavanje studenata sa vrstama žrtvi i oblicima viktimizacije (primarna, sekundarna, tercijarna),te pojmom delikata bez žrtve.
11. nedelja seminar - Uloga žrtve u nastanku zločina Pojam viktimizacije (primarne, sekundarne i tercijarne), pojam rizika za viktimizaciju. Deca, stara lica i žene kao žrtve zločina.
12. nedelja predavanje - Socijalna reakcija na zločin i kriminalitet Upoznavanje studenata sa imidžom i mitologijom zločina, te vidovima reakcije na zločin (neformalna i formalna).
12. nedelja seminar - Mit o zločinu Pojam mita o zločinu, te moralne panike kao elementa mobilizacije socijalne neformalne kontrole zločina.
13. nedelja predavanje - Kaznene ustanove i kontrola kriminalieta Upoznavanje studenata sa istorijatom nastanka kazne zatvora i penitencijalnih ustanova, sistemima izvršenja, idejama osporavanja kazni zatvora i resocijalizacije, te formalnim i neformalnim sistemima u zatvorima (sociologija zatvorske zajednice).
13. nedelja seminar - Neformalna kontrola kriminaliteta Neformalna kontrola kriminaliteta, kao vid kolektivnog odgovora na kriminalitet, i pokušaj njegove kontrole od strane društvene zajednice. Značaj straha od zločina za nastanak neformalne kontrole istog.
14. nedelja predavanje - Novi trendovi u kontroli kriminaliteta Upoznavanje studenata sa novim trendovima formalne socijalne kontrole.
14. nedelja seminar - Nastanak moderne policije Nastank moderne policije, strategije policijskog delovanja, i zamerke policijskim organima.
15. nedelja predavanje - Kolokvijum Održavanje kolokvijuma iz Sociologije društvenih deviajcija-kriminaliteta. 15. nedelja seminar - Priprema studenata za proveru znanja Konsultacije sa studentima oko predstojeće provere znanja, načina polaganja ispita i eventualnih nejasnoća u pogledu predavanog gradiva.
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura Cressey D., Ward D. (1969): Delinquency, Crime and social process, New York Ignjatović Đ. (2006): Kriminološko nasleđe, (3 izdanje), Beograd, Službeni glasnik Ignjatović Đ. (2007): Kriminologija, (8 izdanje), Beograd, Službeni glasnik Opsta dopunska Literatura Felson M. (1994): Crime and everyday life-insight and implications for society, Thousand Oaks Gaines L. LeRoy Miller R. (2003): Criminal justice in action, Belmont Milovanovic D. (2003): Introduction to the sociology of law, Monsey R. Habibis D. (2005): Crime and society, Oxford Shur E.(1969): Our criminal society, Englawood Cliffs White Ancel M. (1991): Društvena odbrana,Beograd, Institut za kriminološka i sociološka istraživanja Zvekić U. (2003): Žrtve kriminala u zemljama u tranziciji, Beograd, Viktimološko društvo Srbije Ignjatović Đ. (1998): Organizovani kriminalitet (prva i druga knjiga), Beograd, Policijska akademija Stojanović S. (1991): Politika suzbijanja kriminaliteta, Novi Sad, Pravni fakultet Fuko M. (1997): Nadzirati i kažnjavati, Sremski Karlovci, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića Špadijer-DŽinić J. (1988): Socijalna patologija, Beograd, Zavod ѕa udžbenike i nastavna sredstva |
