|
Kurs: Jezik i društvo: uvod u sociolingvistiku (osn.) U okviru predmeta: Jezik i društvo: uvod u sociolingvistiku Predavači dr Ivana Spasić, redovni profesor izborni kurs Broj bodova: 4.00 Sadržaj kursa: Kurs se, u teorijskom aspektu, bavi uvođenjem u sociolingvistiku/sociologiju jezika kao disciplinu, upoznavanje s njenim istorijatom i osnovnim pojmovima i metodima; upoznavanje s najvažnijim autorima, teorijskim postavkama i tematskim kompleksima u sociolingvistici.
U praktičnom delu, kurs je posvećen razvijanju osetljivosti za značaj jezičke problematike u proučavanju društva i kulture, te razvijanju sposobnosti primene sociolingvističkih postupaka na građu dostupnu u društvenom okruženju, kroz praktične vežbe zapažanja, beleženja i analiziranja takvog materijala.
Cilj izučavanja kursa: Upoznavanje s osnovnim sociolingvističkim pojmovima i metodima, autorima, teorijskim postavkama i tematskim kompleksima; razvijanje osetljivosti za značaj jezičke problematike i sposobnosti primene sociolingvističkih postupaka na empirijsku građu. App.preduslovi_za_polaganje: Za studente sociologije, položen ispit iz Sociologije kulture i odslušana Teorija društvene strukture; za studente s drugih odeljenja, položen neki uvodni kurs u teoriju društva ili kulture Oblici nastave:
Predavanja, praktične vežbe Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Uvodno predavanje: Istraživanje odnosa jezika i društva sociolingvistika i sociologija jezika, analiza konverzacije i diskursa; sociolingvističke teme, građa i metodi 1. nedelja seminar - Odnos jezika i društva - diskusija 2. nedelja predavanje - Poimanja i funkcije jezika Jezik = izolovan, zatvoren sistem, ili društveno kontekstualizovan?; jezik kao sredstvo komunikacije i interakcije, individualnog izražavanja, uspostavljanja društvenih odnosa, [samo]identifikacije, označavanja grupne pripadnosti Literatura: Giro, Pjer, Semiologija, Beograd 1975: 9-13. 2. nedelja seminar - Poimanja i funkcije jezika - diskusija Jakobsonova tipologija funkcija jezika - primena na odabrane primere i diskusija 3. nedelja predavanje - Jezički relativizam Sapir-Vorfova hipoteza Literatura: Vorf, Bendžamin Li, Jezik, misao i stvarnost, Beograd 1979: 135-152 3. nedelja seminar - Jezički relativizam - diskusija Radionica-debata: hipoteza o jezičkom relativizmu - za i protiv 4. nedelja predavanje - Osnovne sociolingvističke kategorije 1 govornik, govorna zajednica, govorni događaj, govorni čin, jezička/komunikativna kompetencija, uzimanje reči 4. nedelja seminar - Osnovne sociolingvističke kategorije - analiza primera Analiza empirijskih primera primenom odabranih sociolingvističkih kategorija 5. nedelja predavanje - Osnovne sociolingvističke kategorije 2: raslojavanje jezika Načela raslojavanja; pojmovi varijeteta, dijalekta, vernakulara, repertoara, stila, domena, promene koda, diglosije 5. nedelja seminar - Osnovne sociolingvističke kategorije 2: raslojavanje jezika Analiza empirijskih primera primenom odabranih sociolingvističkih kategorija 6. nedelja predavanje - Jezik i društvene klase 1: B. Bernstajn Sociolekti; ograničeni i razrađeni kod - teorija Bazila Bernstajna Literatura: Bernstajn, Bazil, Jezik i društvene klase, Beograd 1979: 45-75. 6. nedelja seminar - Jezik i društvene klase 1 Diskusija o klasnom raslojavanju jezika 7. nedelja predavanje - Jezik i društvene klase 2: P. Burdije "Jezički habitus", "jezički kapital" i "jezičko tržište" - teorija Pjera Burdijea Literatura: Bourdieu, Pierre, Što znači govoriti, Zagreb 1992: 21-50 7. nedelja seminar - Jezik i društvene klase 2 Diskusija o primenljivosti Burdijeove teorije simboličke dominacije na jezičko polje 8. nedelja - - Kolokvijum Prva provera znanja - poznavanje sociolingvističkih termina i kategorija 9. nedelja predavanje - Jezik, nacija i država Jezik i etnički/nacionalni identitet; standardizacija; jezička politika i planiranje Literatura: Bugarski, Ranko, Nova lica jezika, Beograd 2002: 39-94 9. nedelja predavanje - Jezik, nacija i država Jezik i etnički/nacionalni identitet; standardizacija; jezička politika i planiranje Literatura: Anderson, Benedikt, Nacija: zamišljena zajednica, Beograd 1998: 69-82. 9. nedelja predavanje - Jezik, nacija i država Jezik i etnički/nacionalni identitet; standardizacija; jezička politika i planiranje Literatura: Jovanović, Miroslav, Jezik i društvena istorija, Beograd 2002: 19-37 9. nedelja seminar - Jezik, nacija i država Analiza primera odnosa jezika i nacije i diskusija 10. nedelja predavanje - Jezički kontakt Dvo- i višejezičnost; nastanak i nestanak jezika; mešanje – pidžini i kreolizacija; jezički sukob – većine i manjine, jezička prava Literatura: Kalve, Luj-Žan, Rat među jezicima, Beograd 1995 10. nedelja predavanje - Jezički kontakt Dvo- i višejezičnost; nastanak i nestanak jezika; mešanje – pidžini i kreolizacija; jezički sukob – većine i manjine, jezička prava Literatura: Kristal, Dejvid, Smrt jezika, Beograd 2003. 10. nedelja seminar - Jezički kontakt Analiza primera jezičkog konflikta i jezičkog preplitanja, sa diskusijom 11. nedelja predavanje - Srpskohrvatski Primer srpskohrvatskog kao ilustracija procesa sjedinjavanja i podele jezika u političkom kontekstu Literatura: Bugarski, Ranko, Jezik i kultura, Beograd 2005: 161-178 11. nedelja predavanje - Srpskohrvatski Primer srpskohrvatskog kao ilustracija procesa sjedinjavanja i podele jezika u političkom kontekstu Literatura: Gudžević, Sinan, «Srpskohrvatski jezički rat», u: Interkulturalnost, ur. Božidar Jakšić, Beograd 1995: 143-163. 11. nedelja seminar - Srpskohrvatski Odnos sličnosti i razlike između srpskohrvatskog, srpskog, hrvatskog, bosanskog i crnogorskog jezika: diskusija 12. nedelja predavanje - Jezik i potkulture Generacijske i potkulturne razlike; markiranje grupne solidarnosti; žargon i sleng Literatura: Bugarski, Ranko, Žargon, Beograd 2003: 9-16. 12. nedelja seminar - Jezik i potkulture analiza primera kulturnog raslojavanja jezika 13. nedelja predavanje - Jezik i rod "Muški" i "ženski" jezik?; jezička rodna neravnopravnost Literatura: Bugarski, Ranko, Jezik i kultura, Beograd 2005: 53-66 13. nedelja predavanje - Jezik i rod "Muški" i "ženski" jezik?; jezička rodna neravnopravnost Literatura: Savić, Svenka, «Seksizam u jeziku – politika omalovažavanja», u: Mapiranje mizoginije u Srbiji, ur. Marina Blagojević, Beograd 2000: 65-85. 13. nedelja seminar - Jezik i rod Analiza primera i diskusija o seksizmu u jeziku 14. nedelja predavanje - Javni jezik Jezik medija; stereotipi i stigmatizacija u javnom govoru Literatura: Škiljan, Dubravko, Javni jezik, Beograd 1998. 14. nedelja seminar - Javni jezik Analiza primera "govora mržnje" i "političke korektnosti" u javnom jeziku 15. nedelja - - Priprema za završni ispit Diskusija o savladanom gradivu i priprema za završni ispit
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura Bugarski, Ranko, Jezik u društvu, Beograd 1986 Bugarski, Ranko, Lica jezika, Beograd 2002. Radovanović, Milorad, Sociolingvistika, Novi Sad 2003. Fišman, DŽošua, Sociologija jezika, Sarajevo 1978: 35-77. Opsta dopunska Literatura Spolsky, Bernard, Sociolinguistics, Oxford 1998 Coulmas, Florian (ed.), The Handbook of Sociolinguistics, Oxford 1997 Holmes, Janet, An Introduction to Sociolinguistics, London 1992: Trudgill, Peter, Sociolinguistics: An Introduction to Language and Society, Penguin 2000 Piper, Predrag, Srpski između velikih i malih jezika, Beograd 2004 Radovanović, Milorad, Planiranje jezika i drugi spisi, Sremski Karlovci 2004. |
