|
Kurs: Sociologija društvenih devijacija - kriminalitet (osn.) U okviru predmeta: Sociologija društvenih devijacija - kriminalitet Predavači dr Milana LJubičić, redovni profesor dr Slađana Dragišić Labaš, redovni profesor obavezni kurs Broj bodova: 5.00 Sadržaj kursa: Studenti se tokom kursa upoznaju sa najznačajnijim problemima kriminaliteta i njegove društvene kontrole. Pored izlaganja o teorijskim i metodološkim aspektima ovih pojava, izlažu se fenomenološka, etiološka i viktimološka dimenzija zločina i kriminaliteta, kao i osnovni problemi njihove formalne i neformalne kontrole, imajući u vidu domaća, inostrana i uporedna iskustva. Cilj izučavanja kursa: Cilj je upoznati studente sa teorijama devijantnog ponašanja, kao i metodama i pojavnim oblicima društevno neprihvatljivog ponašanja, te načinima (ne)formalne kontrole istih. App.preduslovi_za_polaganje: Položeni predmeti: Uvod I i II, Opšta istorija, Osnove filozofije, Socijalna antropologija, Socijalna psihologija,Socijalna demografija. Odslušan predmet Savremene teorije. Oblici nastave:
Nastava se izvodi na predavanjima, na seminarskim i praktičnim vežbama. Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Uvod u Sociologiju društvenih devijacija-kriminalitet Upoznavanje studenata sa značajem naučnog proučavanja zločina, osnovnim pojmovima u krimninologiji, te mestom koje ova disciplina ima u sistemu nauka. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 1. nedelja predavanje - Uvod u Sociologiju društvenih devijacija-kriminalitet Upoznavanje studenata sa značajem naučnog proučavanja zločina, osnovnim pojmovima u krimninologiji, te mestom koje ova disciplina ima u sistemu nauka. Literatura: LJubičić M., Dragišić Labaš S. (2010): Strah od zločina-istraživanje stavova studenata, Sociloški pregled, 44(4), 615-638 1. nedelja seminar - Uvodno predavanje Upoznavanje studenata sa obavezama na predmetu Sociologija društevnih devijacija-kriminalitet, načinom polaganja ispita, literaturom, te temama za izradu seminarskih radova. Podela tema seminarskih izlaganja. 2. nedelja predavanje - Metodi kriminologije Ukazivanje na značaj "istraživačkog opismenjavanja" u kriminologiji. Podele kriminoloških metoda, značaj i kritike statističke evidencije u kriminologiji. 2. nedelja seminar - Prve naučne teorije o uzrocima kriminaliteta. Klasična škola Izlaganje osnovnih ideja Klasične škole i diskusija o društvenim prilikama koje su doprinele primeni ovih učenja u kaznenoj politici u 18-om i 19-om veku. Razmatranje značaja ideja Klasične škole u formalnoj kontroli kriminlaiteta. Literatura: Predel Ž. (2009): Komparativno krivično pravo – sankcije (prevod), Beograd 2. nedelja seminar - Prve naučne teorije o uzrocima kriminaliteta. Klasična škola Izlaganje osnovnih ideja Klasične škole i diskusija o društvenim prilikama koje su doprinele primeni ovih učenja u kaznenoj politici u 18-om i 19-om veku. Razmatranje značaja ideja Klasične škole u formalnoj kontroli kriminlaiteta. Literatura: Bekarija Ć. (1984).: O zločinima i kaznama, Split 2. nedelja seminar - Prve naučne teorije o uzrocima kriminaliteta. Klasična škola Izlaganje osnovnih ideja Klasične škole i diskusija o društvenim prilikama koje su doprinele primeni ovih učenja u kaznenoj politici u 18-om i 19-om veku. Razmatranje značaja ideja Klasične škole u formalnoj kontroli kriminlaiteta. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 151-163 2. nedelja seminar - Prve naučne teorije o uzrocima kriminaliteta. Klasična škola Izlaganje osnovnih ideja Klasične škole i diskusija o društvenim prilikama koje su doprinele primeni ovih učenja u kaznenoj politici u 18-om i 19-om veku. Razmatranje značaja ideja Klasične škole u formalnoj kontroli kriminlaiteta. Literatura: Pradel J. (2008): Istorijat krivičnih doktrina, Beograd 3. nedelja predavanje - Fenomenološka dimenzija kriminalne pojave Upoznavanje studenata sa stanjem kriminaliteta u uporednoj perspektivi. Analiza društveno-ekonosmkih faktora relevantnih za objašnjenje razlika između država sa visokom i niskom stopom kriminaliteta. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 3. nedelja seminar - Pozitivisntička orijentacija u kriminologiji Izlaganje ideja najznačajnijih predstavnika pozitivističke škole o etiologiji kriminaliteta: Lombroza, Garofala i Ferija. Diskusija o naučnoj relevantnosti i uticaju ovog nasleđa na savremene teorije u kriminologiji, kao i na politike suzbijanja kriminaliteta i drugih vidova devijantnosti. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 163-189 3. nedelja seminar - Pozitivisntička orijentacija u kriminologiji Izlaganje ideja najznačajnijih predstavnika pozitivističke škole o etiologiji kriminaliteta: Lombroza, Garofala i Ferija. Diskusija o naučnoj relevantnosti i uticaju ovog nasleđa na savremene teorije u kriminologiji, kao i na politike suzbijanja kriminaliteta i drugih vidova devijantnosti. Literatura: Lombrozo Ć. (2010): Genije i ludilo, Beograd 4. nedelja predavanje - Fenomenološka dimenzija kriminalne pojave Kretanje kriminaliteta u zemljama u tranziciji, sa posebnim osvrtom na Srbiju. Upoznavanje sa društvenim uslovima koji su mogli uticati na registrovanje stopa kriminaliteta u našoj zemlji od kraja 19-og pa sve do druge decenije 21-og veka. Literatura: Archer D.,Gartner R. (1984): Violence and Crime in Cross-national Perspective, New Haven 4. nedelja predavanje - Fenomenološka dimenzija kriminalne pojave Kretanje kriminaliteta u zemljama u tranziciji, sa posebnim osvrtom na Srbiju. Upoznavanje sa društvenim uslovima koji su mogli uticati na registrovanje stopa kriminaliteta u našoj zemlji od kraja 19-og pa sve do druge decenije 21-og veka. Literatura: LJubičić M. (2011): Porodica i delinkvencija, Beograd 4. nedelja seminar - Biološke teorije o etiologiji kriminaliteta Izlaganje o "starim" i "novim" biološkim shvatanjima o uzrocima kriminaliteta. Diksusija o relevantnosti ovih naučnih teza i njihovim posledicama u prošlosti i u savremenom dobu. 5. nedelja predavanje - Prognoziranje kriminaliteta Upoznavanje studenata sa različitim vidovima tipologije dela i učinioca: zakonskoj, kliničkoj, klasifikaciji prema društvenoj sredini i prema motivu. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 5. nedelja vežbe - Rane sociološke teorije o kriminalitetu Izlaganje Dirkemovih i Tardovih ideja o uzrocima kriminaliteta. Diksusija o društvenim uslovima i značaju koje su ova shvatranja imala u nauci od svog nastanka do današnjih dana. Literatura: Ivanović M. (2008): Religioznost i kriminalitet, Beograd 5. nedelja vežbe - Rane sociološke teorije o kriminalitetu Izlaganje Dirkemovih i Tardovih ideja o uzrocima kriminaliteta. Diksusija o društvenim uslovima i značaju koje su ova shvatranja imala u nauci od svog nastanka do današnjih dana. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 221-239 6. nedelja predavanje - provera znanja Prvi kolokvijum iz Sociologije društvenih devijacija-krimninaliteta. 6. nedelja seminar - Istorijsko-materijalističko shvatanje o urocima kriminaliteta Izlaganje Bongerovih ideja o etilogiji kriminaliteta i Čemblisovih teza o političkoj ekonomiji kriminaliteta. Diksusija o društvenom kontekstu u kojem su ova učenja nastala. Razpada teorijskih hipoteza o mogućnosti primene istorijsko-materijalističkih shvatanja o etiologiji kriminaliteta u objašnjenju kretanja stope kriminaliteta u savremenim društvima. 7. nedelja predavanje - Tipovi kirminaliteta Upoznavanje studenata sa osnovnim tipovima kriminaliteta: nasilničkim, imovinskim, političkim i saobraćajnim. Pregled shvatanja o uticaju društvenih uslova na prepoznavanje novih oblika kriminaliteta. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 7. nedelja seminar - Čikaška škola: kriminalitet i gradska područja Izlaganje učenja najznačajnijih predstavnika Čikaške škole o etiologiji kriminaliteta: Šoa u MekKeja. Diskusija na temu o urnanizaciji i migracijama kao etiološkom faktoru kriminaliteta na primeru bivše SFRJ. Razmatranje aktuelnosti Selinove teorije o kulturnom konfliktu kao uzroku nekih vidova kriminaliteta u savremenom svetu. Literatura: Anderson E. (2000): Code of the Street: Deecence, Violence and the Moral Life of the Inner City, New York 7. nedelja seminar - Čikaška škola: kriminalitet i gradska područja Izlaganje učenja najznačajnijih predstavnika Čikaške škole o etiologiji kriminaliteta: Šoa u MekKeja. Diskusija na temu o urnanizaciji i migracijama kao etiološkom faktoru kriminaliteta na primeru bivše SFRJ. Razmatranje aktuelnosti Selinove teorije o kulturnom konfliktu kao uzroku nekih vidova kriminaliteta u savremenom svetu. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 244-249 7. nedelja seminar - Čikaška škola: kriminalitet i gradska područja Izlaganje učenja najznačajnijih predstavnika Čikaške škole o etiologiji kriminaliteta: Šoa u MekKeja. Diskusija na temu o urnanizaciji i migracijama kao etiološkom faktoru kriminaliteta na primeru bivše SFRJ. Razmatranje aktuelnosti Selinove teorije o kulturnom konfliktu kao uzroku nekih vidova kriminaliteta u savremenom svetu. Literatura: Todorović A.(1971): Uzroci kod maloletničkog prestupništva, Beograd 8. nedelja predavanje - Etiološka dimenzija kriminalne pojave Upoznavanje studenata sa pristupima uzročnosti u kriminologiji, sa posebnim osvrtom na spoljašnje i unutrašnje činioce kriminalnog ponašanja. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 8. nedelja predavanje - Etiološka dimenzija kriminalne pojave Upoznavanje studenata sa pristupima uzročnosti u kriminologiji, sa posebnim osvrtom na spoljašnje i unutrašnje činioce kriminalnog ponašanja. Literatura: Kron L. (2008): Rat i kolektivno ponašanje – Ogled o socijalnoj i psihološkoj realnosti, Beograd 8. nedelja predavanje - Etiološka dimenzija kriminalne pojave Upoznavanje studenata sa pristupima uzročnosti u kriminologiji, sa posebnim osvrtom na spoljašnje i unutrašnje činioce kriminalnog ponašanja. Literatura: Nikolić V. (2000): Od žrtve do zatvorenice – nasilje u porodici i kriminalitet žena, Beograd 8. nedelja seminar - Potkultura i delinkvencija Izlaganje Saterlendovih, Koenovih, Volfgangovih i Ferakutijevih shvatanja o potkulturi kao uzroku delinkvencije. Diskusija o mogućnosti primene njihovih ideja na objašnjenje huliganizma na primeru Srbije. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 249-280 9. nedelja predavanje - Socijalna reakcija na zločin i krimninalitet: neformalni vidovi kontrole Upoznavanje studenata sa tipovima reakcije na zločin, sa posbenim osvrtom na analizu pretposvaki njegove neformalne kontrole. Prikaz primera iz prakse. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 9. nedelja seminar - Psiho-socijalne teorije o etiologiji kriminaliteta Upoznavanje sa tehnikama neutralizacije, teorijom suzdržavanja i kontrolnom teorijom delinkvencije. Analiza sličnosti i razlika među pomenutim teorijama. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 286-312, 323-345 10. nedelja predavanje - Formalna reakcija na zločin - krivično pravo Izlaganje o pretpostavkama i granicama krivične represije, sa posebnim osvrtom na uticaj kulture na dinamiku inkriminacija i oštrinu krivične represije. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 10. nedelja seminar - Nova društvena odbrana Izlaganje ideja o suzbijanju devijantnog ponašanja najznačajnijih predstavnika pokerta Noev društvene dobrane: Gramatike i Ansela. Razmatranje značaja ovih učenja na kaznenu politiku evropskih zemanja sa posebnim osvrtom na Srbiju. Literatura: Ancel M.(1991): Društvena odbrana (prevod dela: Le Défense Sociale, Paris, 1985. prevod: Perić O.), Beograd 10. nedelja seminar - Nova društvena odbrana Izlaganje ideja o suzbijanju devijantnog ponašanja najznačajnijih predstavnika pokerta Noev društvene dobrane: Gramatike i Ansela. Razmatranje značaja ovih učenja na kaznenu politiku evropskih zemanja sa posebnim osvrtom na Srbiju. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 312-323 11. nedelja predavanje - Formlana kontrola kriminaliteta - delovanje policije U okviru ovog predavanja biće objašnjeni društveni uslovi koji su doprineli nastanku modren policije. Takođe, biće ukazano na osnovne vrste i strategije, te oblasti policijskog delovanja, kao i na niz proturečnih zahteva i sukoba uloga koje stoje pred ovim organom formalne socijalne kontrole. Literatura: Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd 11. nedelja predavanje - Formlana kontrola kriminaliteta - delovanje policije U okviru ovog predavanja biće objašnjeni društveni uslovi koji su doprineli nastanku modren policije. Takođe, biće ukazano na osnovne vrste i strategije, te oblasti policijskog delovanja, kao i na niz proturečnih zahteva i sukoba uloga koje stoje pred ovim organom formalne socijalne kontrole. Literatura: Stakić Đ. (2007): Deca i policija – psihološki i etički aspekti uspostavljanja odnosa poverenja i saradnje između policije i dece u kontaktu i/ili sukobu sa zakonom, UNICEF, Beograd 11. nedelja seminar - Kritička kriminologija Izlaganje shvatanja o kritičko-kriminološkom konceptu zločina. Diksusija na temu mogućnosti primene ovih koncepata u osmišljavanju startegija za suzbijanja kriminaliteta u različitim društveno-kulturnim miljeima. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 345-372 11. nedelja seminar - Kritička kriminologija Izlaganje shvatanja o kritičko-kriminološkom konceptu zločina. Diksusija na temu mogućnosti primene ovih koncepata u osmišljavanju startegija za suzbijanja kriminaliteta u različitim društveno-kulturnim miljeima. Literatura: Hulsman L., Bernat de Celis J. (2010): Izgubljene kazne- krivični sistem pod znakom pitanja (prevod), Beograd 12. nedelja predavanje - Kaznene ustanove i kontrola kirminaliteta Biće ukazano na društvene uslove koji su podstakli osnivanje prvih kaznenih ustanova, kao i na njihovu evoluciju od ćelijskog preko progersivnog do modernog sistema. Takođe, biće reči i o osporavanju ove kazne i prednostima i manama alternativa kazni zatvora, kao i o novim trendovima u kontroli kirminaliteta. 12. nedelja seminar - Muškost i zločin Izlaganje Meseršmitovih i Segalovih shvatanja o povezanosti između muškosti i zločina. Diskusija o primenjivosti ovih ideja u teorisjkom objašnjenju kretanja kriminaliteta u različitim kulturnim kontekstima. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 424-439 13. nedelja predavanje - Drugi kolokvijum Provera znanja. 13. nedelja seminar - Prizonizacija i "muke zatvorenika" Upoznavanje sa Klemerovim i Sajksovim hipotezama o negativnom uticaju zatvora na osuđenike. Diskusija o alternativima kazni zatvora i razrada teorijskih hipoteza o politikama suzbijanja kriminaliteta u budućnosti u uporednoj perspektivi. Literatura: Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd, 509-529 13. nedelja seminar - Prizonizacija i "muke zatvorenika" Upoznavanje sa Klemerovim i Sajksovim hipotezama o negativnom uticaju zatvora na osuđenike. Diskusija o alternativima kazni zatvora i razrada teorijskih hipoteza o politikama suzbijanja kriminaliteta u budućnosti u uporednoj perspektivi. Literatura: Fuko M.(1997): Nazirati i kažnjavati – Rođenje zatvora, Beograd 13. nedelja seminar - Prizonizacija i "muke zatvorenika" Upoznavanje sa Klemerovim i Sajksovim hipotezama o negativnom uticaju zatvora na osuđenike. Diskusija o alternativima kazni zatvora i razrada teorijskih hipoteza o politikama suzbijanja kriminaliteta u budućnosti u uporednoj perspektivi. Literatura: Špadijer J.(1973): Zatvoreničko društvo, Beograd
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura Ignjatović Đ. (2009): Teorije u kriminologiji, Pravni fakultet u Beogradu, Beograd Ignjatović Đ. (2011): Kriminologija, Dosije, Beograd |
