|
Kurs: Ranohrišćanska i ranovizantijska umetnost (osn.) U okviru predmeta: Ranohrišćanska i ranovizantijska umetnost Predavači dr Jelena Erdeljan, redovni profesor dr Branka Vranešević, redovni profesor obavezni kurs Broj bodova: 5.00 Sadržaj kursa: U okviru ovog predmeta predstavljeni su svi vidovi stvaralaštva iz domena likovnih umetnosti i vizuelne kulture na teritoriji Rimskog carstva tj. carstva Romeja između III veka n.e. i kraja epohe ikonoborstva.
Praktični deo podrazumeva upoznavanje sa pojedinačnim reprezentativnim primerima kroz vežbe u muzejima, na terenu i uz pomoć elektronskih baza podataka. Cilj izučavanja kursa: Upoznavanje studenata sa nastankom, razvojem i tokovima ranohrišćanske i ranovizantijske umetnosti. Predstavljanje ikonografskih i stilskih odlika umetničkih dela. App.preduslovi_za_polaganje: Student mora da ispuni uslove propisane Statutom Filozofskog fakulteta. Obavezno prisustvo na predavanjima i vežbama. Oblici nastave:
Nastava se izvodi tokom jednog semestra na predavanjima i na vežbama uz odgovarajuću vizuelnu podršku, uz mogućnost terenske prakse Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Uvod u ranohrišćansku umetnost Razmatranje prostorno-vremenskih okvira razvoja ranohrišćanske umetnosti, metodološkog pristupa i literature 1. nedelja vežbe - Uvod u ranohrišćansku umetnost Analiza primarnih izvora neophodnih za proučavanje ranohrišćanske umetnosti i njenih početaka 2. nedelja predavanje - Umetnost III veka 1 Upoznavanje sa razvojem umetnosti katakombi nastalih i sačuvanih pre svega na tlu grada Rima. Poseban naglasak biće na spomenike nastale u Duri Europos kao poseban primer postojanja različitih kultova na tlu Rimskog carstva. 2. nedelja vežbe - Umetnost III veka 1 Analiza ikonografije i stila umetnosti katakombi III veka sa posebnim akcentom na razvoj amblematske umetnosti (dobri pastir, Orans, starozavetne teme, i dr.). Poseban naglasak biće na analizi ikonografije i stila umetnosti koja se razvila u Duri Europos. 3. nedelja predavanje - Umetnost III veka 2 Upoznavanje sa razvojem umetnosti sarkogafa III veka 3. nedelja vežbe - Umetnost III veka 2 Analiza ikonografije i stila umetnosti sarkofaga III veka 4. nedelja predavanje - Umetnost IV veka 1 Upoznavanje sa razvojem glavnih tokova ranohrišćanske umetnosti IV veka 4. nedelja vežbe - Umetnost IV veka 1 Analiza ikonografije i stila umetnosti katakombi, sarkofaga (sa posebnim akcentom na porfirne sarkofage) i mozaike prvih sačuvanih hrišćanskih spomenika. 5. nedelja predavanje - Umetnost IV veka 2 Razmatranje razvoja umetnosti u vreme cara Konstantina i njegovih naslednika na tlu Rimskog carstva. 5. nedelja vežbe - Umetnost IV veka 2 Analiza ikonografije i stila umetnosti iz vremena cara Konstantina i njegovih naslednika na najznačajnijim spomenicima Rima, Carigrada, Milana, Soluna i dr. 6. nedelja predavanje - Umetnost V veka 1 Upoznavanje sa glavnim tokovima umetnosti V veka na tlu Rimskog carstva i njenim glavnim centrima: Rim i Carigrad. 6. nedelja vežbe - Umetnost V veka 1 Analiza najznačajnijih spomenika umetnosti V veka veka, njihovog stila i ikonografije, sa posebnim osvrtom na glavne spomenika Rima (pre svega crkva Santa Marija Mađore)i Carigrada. 7. nedelja predavanje - Umetnost V veka 2 Razmatranje glavnih tokovima umetnosti V veka na tlu grada Ravene. 7. nedelja vežbe - Umetnost V veka 2 Analiza ikonografije i stila najznačajnijih spomenika Ravene (mauzolej Gale Placidije, Teodorihova palata, Baptisterijum Neoni i Arijevaca, crkva San Apolinare Nuovo i dr.) 8. nedelja predavanje - Umetnost V veka 3 Upoznavanje sa glavnim spomenicima Soluna u V veku 8. nedelja vežbe - Umetnost V veka 3 Analiza ikonografije i stila najznačajnijih spomenika koji se nalaze na tlu grada Soluna (crkva Svetog Dimitrija, crkva Svetog Đorđa i dr.). 9. nedelja predavanje - Umetnost VI veka 1 Pregled razvoja umetnosti koja je nastala u vreme cara Justinijana u VI veku. 9. nedelja vežbe - Umetnost VI veka 1 Analiza najznačajnijih spomenika nastalih u vreme cara Justinijana na tlu pre svega Carigrada sa crkvom Svete Sofije, Sinaja (manastir Svete Katarine), Ravene (crkve San Vitale i San Apolinare in Klase) i Poreča (Eufrazijeva bazilika) sa posebnim osvrtom na razvoj ikonografije i stila. 10. nedelja predavanje - Umetnost VI veka 2 Upoznavanje sa razvojem ikonopisa i rada u slonovači u vreme vladavine cara Justinijana 10. nedelja vežbe - Umetnost VI veka 2 Analiza najznačajnijih spomenika, tehnika i sačuvanih predmeta nastalih u vreme vladavine cara Justinijana sa posebnim akcentom na rad u slonovači (diptisi pre svega) i ikonopisom. 11. nedelja predavanje - Umetnost VI veka 3 Upoznavanje sa ranohrišćanskim iluminiranim rukopisima 11. nedelja vežbe - Umetnost VI veka 3 Analiza najznačajnijih iluminiranih rukopisa nastalih u VI veku sa posebnim akcentom na njihov razvoj ikonografije i stila poput Rabulinog jevanđelja ali i purpurnih rukopisa (Rosano kodeks, Bečka geneza). 12. nedelja predavanje - Umetnost u vreme ikonoborstva VIII-IX veka Upoznavanje sa pojmom ikonobrostva i sačuvanim spomenicima nastalim u periodu VIII i IX veka 12. nedelja vežbe - Umetnost u vreme ikonoborstva VIII-IX veka Analiza najznačajnijih spomenika nastalih u periodu između VIII i IX veka u vreme ikonoborstva sa primerima crkve Svete Irine, Svete Sofije i Hludovskim psaltirom. 13. nedelja predavanje - Zaključna razmatranja ranohrišćanske i ranovizantijske umetnosti Pregled gradiva obuhvaćenog silabusom 13. nedelja vežbe - Zaključna razmatranja ranohrišćanske i ranovizantijske umetnosti Analiza i pregled vizuelnog materijala obuhvaćenog silabusom.
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura A. Grabar, L’age d’or de Justinien, Paris 1966.(=A. Grabar, The Golden Age of Justinian, from the death of Theodosius to the rise of Islam, New York 1967) A. Grabar, Premier art chretien, Paris 1966. Age of Spirituality, edited by K.Weitzmann, New York 1978 F. Gerke, Kasna antika i rano hrišćanstvo, Novi Sad 1973. G. Ostrogorski, Istorija Vizantije, Beograd 1996. J. Elsner, Imperial Rome and Christian Triumph: the art of the Roman empire AD 100-450, Oxford University Press 1998. K. Weitzmann, Late Antique and Early Christian Book Illumination, London 1977. L. Mirković, Ikonografske studije, Novi Sad 1974. V. Lazarev, Istorija vizantijskog slikarstva, Beograd 2004. |
