|
Kurs: Nacionalna etnologija/antropologija - Religija i rod (osn.) U okviru predmeta: Nacionalna etnologija/antropologija - Religija i rod Predavači dr Lidija B. Radulović, redovni profesor obavezni kurs Broj bodova: 5.00 Sadržaj kursa: Teorijsko-metodološki pristupi i pojmovno-kategorijalni aparat antropologije religije i antropologije roda; Metodološke i praktične implikacije smene paradigmi u religijskim studijama pod uticajem studija o rodu; Feministička istraživanja u religiji; Teorijski pristupi istraživanju roda (teorijski pristupi religiji sa aspekta roda);Teorija socijalnog konstrukcionizma - primena u istraživanjima religije i roda; Tehnike i metodski postupci u istraživanju;
Feministička antropologija o ženama u hrišćanstvu; Ženske studije verskih tradicija; Žene u hrišćanskim crkvama sa aspekta feminističke i pravoslavne teologije; Koncepti bračnih odnosa, koncepti materinstva u hrišćanstvu - rodna ideologija; Rodna ideologija hrišćanskog vaspitanja; Alternativni oblici religijskog života i rodna perspektiva;
Narodna religija Srba i rodna perspektiva; Reproduktivni status i reproduktivna magija; Reproduktivni tabu - reproduktivna izolacija; Ritualne inverzije pola i roda; Konstrukcija roda u demonologiji; Cilj izučavanja kursa: Razvijanje sposobnosti uočavanja i problematiѕovanja pojava,fenomena u životu vernika koji su rodno konotirani (naročito oni koji nisu artikulisani kao društveno značajni fenomeni)kao i razumevanje uloge religije u konstrukciji rodnih identiteta. App.preduslovi_za_polaganje: Nema posebnih uslova. Oblici nastave:
Nastava se odvija kroz predavanja i vežbe: praktične vežbe, diskusije, izlaganja i prezentacije, video materijal, radionice, kraći terenski rad. Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Antropologija religije i proučavanja roda;, uvodni čas Upoznavanje sa: sadržajem predmeta, obavezama, načinom rada i vrednovanjem rada, literaturom.Feministički pokreti; ženske studije; feministička etnografija; akademske studije roda; uticaj savremenih studija roda na religijske studije; metodološke i praktične implikacije smene paradigmi u religijskim studijama pod uticajem studija roda. 1. nedelja vežbe - Kulturne konstrukcije: rod, pol, identitet, maskulinost, femininost... Definicije pojmova - osnovni pojmovi: rod, pol, identitet, maskulinost, femininost, rodne uloge, rodni status, rodna ideologija, rodni stereotipi, seksualnost, reprezentacija roda; terminološki problemi, navedeni pojmovi u kontekstu studija religije.Studenti i studentkinje prave rečnike osnovnih pojmova vezanih za religiju i rod koristeći literaturu i internet sajtove. 2. nedelja predavanje - Teorijski pristupi istraživanju roda -teorijski pristupi religiji sa aspekta roda Raѕvoj teorijskih perspektiva; teorije religije, teorije roda - ukrštanje;problematizacija istraživanja religije i roda. 2. nedelja vežbe - Teorija socijalnog konstrukcionizma - primena u istraživanjima religije i roda formulisanje osnovnih teza i pitanja sa predavanja; primena analize diskursa na primerima vezanim za religiju i rod (deksonstrukcija na primeru etnografske građe i tekstova u popularnoj teološkoj literaturi) 3. nedelja predavanje - Metodologija u rodnim istraživanjima Formulisanje razlika između «tradicionalnih» metoda u sociološkim i antropološkim istraživanjima i metoda koje razrađuje antropologija roda (tabelarno prikazivanje);tehnike istraživanja;sistematizacija i analiza empirijske građe;prezentacija i pisanje. 3. nedelja vežbe - Tehnike i metodski postupci u istraživanju (kvantitativni i kvalitativni metod) Primeri vođenja interaktivnog intervjua ( prezentacija), primena kvalitativnog metoda u istraživanju 4. nedelja predavanje - Feministička teologija o ženama u hrišćanstvu-doprinos feminizma u istraživanju Doprinos feminizma u istraživanju roda;Feministička istraživanja religije;feministička teologija - istraživanja, perspektive. 4. nedelja vežbe - Žene u hrišćanskim crkvama sa aspekta pravoslavne teologije Žene u hrišćanskim crkvama sa aspekta feminističke teologije u poređenju sa teološkim aspektom; prezentacija prikaza, diskusija, analiza teoloških tekstova; formulisanje najvažnijih teza 5. nedelja predavanje - Alternativni oblici religijskog života i rodna perspektiva Teorijski pristupi istraživanjima alternativnih oblika religijskog života; mogućnosti i o ograničenja rodne perspektive;primer istraživanja u Beogradu. 5. nedelja vežbe - Alternativni kultovi u Srbiji Studenti i studentkinje prezentuju kraće izveštaje na osnovu prikupljenog etnografskog materijala u svojim okruženjima.Komparacija primera, analiza i diskusija. 6. nedelja predavanje - Koncepti bračnih i porodičnih odnosa u hrišćanstvu: rodna ideologija Teorijski koncepti porodice, uloga i odnosa između polova/rodova, detinjstva...iz perspektive roda; interpretacije u izabranim teološkim tekstovima; analiza udžbenika veronauke pravoslavne, katoličke i islamske konfesije. 6. nedelja vežbe - Pripreme za terensko istraživanje Pripreme za samostalno terensko istraživanje na zadatu temu;Predmet, teorijsko-metodološki okvir i ciljevi istraživanja;Tehnike rada na terenu - interaktivni dubinski intervju (3 ispitanika);Studenti na terenu treba da provedu najmanje 5 sati istraživanja i na osnovu rekognosciranja pripreme predlog za istraživanje na zadatu temu u narednih meses dana. 7. nedelja predavanje - Koncepti materinstva u hrišćanstvu sa aspekta roda Teorijski aspekti; Prekid trudnoće, kontracepcija, reproduktivna prava, koncepti materinstva... 7. nedelja vežbe - Koncepti materinstva u hrišćanstvu sa aspekta roda Prezentacija prikaza, diskusija, formulisanje najvažnijih teza; priprema za kolokvijum. 8. nedelja vežbe - Kolokvijum - 9. nedelja predavanje - Narodna religija Srba i rodna perspektiva Konstrukcija roda u narodnoj religiji - mogućnosti istraživanja: teme, problemi, pristupi....; 9. nedelja vežbe - Rodna magija; Reproduktivni status i reproduktivna magija (kontrola plodnosti) Refleksija etnografske građe i diskusija o antropološkim i etnološkim pristupima problemu 10. nedelja predavanje - Reproduktivni tabu - reproduktivna izolacija Menstruacija, polni potencijal,reproduktivne sposobnosti, klimakterijum, “dis-seksualnost” 10. nedelja vežbe - Reproduktivni tabu - reproduktivna izolacija Prezentacija prikaza, diskusija, formulisanje najvažnijih teza. 11. nedelja predavanje - Ritualne inverzije pola i roda - obredne inverzije Ritualne inverzije pola i roda - obredne inverzije – preokretanje svetog; pokladni rituali; obredne povorke 11. nedelja predavanje - Ritualne inverzije pola i roda - obredne inverzije Projekcija filma “Revena je ženski svetac pravi”; diskusija 12. nedelja predavanje - Konstrukcija roda u demonologiji Konstrukcija roda na primeru veštice, vile,zduhaća i vampira 12. nedelja vežbe - Konstrukcija roda u demonologiji Diskusija o antropološkim i etnološkim pristupima problemu; priprema za izradu pisanog rada na času na osnovu obavljenog manjeg istraživanja na terenu. 13. nedelja vežbe - Izrada pisanog rada Izrada pisanog rada u kojem studenti i studentkinje formulišu, problematizuju i obrazlažu zadatu, relevantnu i aktuelnu temu za istraživanje religije (narodne religije, narodnog pravoslavlja, oficijelnog pravoslavlja, alternativnih oblika religijskog života) u savremenoj kulturi sa aspekta teorije roda na osnovu manjeg samostalnog istraživanja na terenu. 14. nedelja predavanje - Pravoslavlje i rodna perspektiva u istraživanjima Aktuelni problemi ѕa istraživanje pravoslavlja - pol/rod iz perspektive monaškog života;rodni i religijski identiteti; homoseksualnost i religija; rodni diskurs u glasilima SPC.... 14. nedelja vežbe - Pravoslavlje i rodna perspektiva Diskusija na osnovu predavanja; priprema za pismeni ispit. 15. nedelja predavanje - Pismeni ispit -
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura Lidija Radulović,“Učenje veri”-konstrukcija rodnih identiteta putem popularizacije pravoslavne teološke literature,Tradicionalno i savremeno u kulturi Srba, Posebna izdanja knj.49,EISANU, Beograd,2003. Ber V., Uvod u socijalni konstrukcionizam, Beograd: Zepter Book World, 2001;
Gergen J.K., Socijalna konstrukcija: ulazak u dijalog, Beograd: Zepter Book World, 2006.
Delamate Džon, Hajd Šibli Dženet, Esencijalizam nasuprot socijalnom konstrukcionizmu u proučavanju ljudske seksualnosti, Reč 67/13. 2002. 204-218.
Enciklopedija novih religija, nove religije, sekte i alternativni duhovni pokreti, (ur.) Christopher Partridge, Zagreb: Naklada Ljevak, 2005. 10-24; 98-102; 295-302; 379-384; Fiona Bowie, The Anthropology of Religion, Blackwell Publishers, Oxford, 2000. 91-113 Fiona Bowie, The Anthropology of Religion, Blackwell Publishers, Oxford, 2000. 91-113; Religion and Gender, (ed.) Ursula King, Blackwell, Oxford & Cambridge USA, 1995, 2000., 1-31. Flere Sergej, Rod i Religioznost, Sociologija Vol XLIV, No 3, 2002: 255-269. Ivanović Z., Antropologija žene i pitanje rodnih odnosa u izmenjenom diskursu antropologije, pogovor u: Antropologija žene, 2.izd., priredile Žarana Papić i Lydia Sklevicky, B Lidija Radulović, Pol/rod i religija: Konstrukcija roda u narodnoj religiji Srba, Beograd: Srpski genealoški centar, Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu, 2009. Pahnke Donate, Religion and Magic in the Modern Cults of the Great Goddess, in: Religion and Gender …. 165-176. Parker Ričard, Iston Delija, Seksualnost, kultura i politička ekonomija: novija kretanja u antropološkom i međukulturnom istraživanju seksualnosti, Reč 67/13. 2002. 219-2 Rasmussen Susan, Lack of Prayer: Ritual Restrictions, Social Experience, and the Anthropology of Menstruation among the Tuareg, American Ethnologist, Vol. 18., No. 4. 1991. 751-769.
The Encyclopedia of Modern Witchcraft and Neo-Paganism, Shelley Rabinovitch, James Lewis, Kensington Publishing Corp., New York, 2002. (Gender Activism in the Neo-Pagan Movement; The Goddess...) Ursula King, Introduction: Gender and the Study of Religion, in: Religion and Gender, (ed.) Ursula King, Blackwell, Oxford & Cambridge USA, 1995, 2000.1-31. Visweswaran Kamala, Histories of Feminist Ethnography, Annual Review of Anthropology, Vol.26. 1997. 591-621. Lidija Radulović, Dekonstrukcija diskursa materinstva na osnovu religijsko-magijske prakse, Etnoantropološki problemi Vol.3, No.1,(n.s) 2008.159-176 Muškarac i žena pred tajnom tela, Pravoslavlje i polnost,priredio Vladimir Dimitrijević, Pravoslavna misonarska škola pri hramu Svetog Aleksandra Nevskog, 2005. 466-563. Radulović,L., Alternativni religijski kultovi i rod,Problemi kulturnog identiteta stanovništva savremene Srbije,Etnoantropološki problemi,Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu, 2005,183-204 Feministička teologija, Zbornik radova sa međunarodne konferencije: “Feministička teologija: od terije u praksu”, Novi Sad, priredila Svenka Savić, 2. izdanje Futura publikacije, Novi Sad 2002. Opsta dopunska Literatura 5. Blagojević. M., Fertilitet i roditeljstvo: Srbija 90 –tih, Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta u Beogradu, Beograd 1997 Antropologija žene, 2.izd., priredile Žarana Papić i Lydia Sklevicky, Beograd: Biblioteka XX vek, Knjižara Krug, Centar za ženske studije, 2003.
Bakić-Hayden M., Žena i religija: postanje, drugo stanje i stanje danas, u: Mapiranje mizoginije u Srbiji: diskursi i prakse II, priredila Marina Blagojević, Beograd: AŽIN . Asocij Birešev A., Burdijeova teorija muške dominacije, u: Nasledje Pjera Burdijea: pouke i nadahnuća, priredili Nemanjić M., Spasić I., Beograd: Institut za filozofiju i društv Bošković-Stulli M., O mizoginim pričama, u: Izmedju roda i naroda, Etnološke i folklorističke studije, (ur.) Jambešić Kirin R., Škokić T., Zagreb: Institut Burdje P., Vladavina muškarca, Podgorica: CID, Univerzitet Crne Gore, 2001. Džudit Batler, Džoan Skot, Feministkinje teoretizuju političko, Centar za ženske studije i istraživanje roda, 2006. Filis, M., Ženska simbolika i žensko ponašanje u radikalnim religijskim pokretima: Franjevci, Kvekeri, Gandijevci Kultura 101, Beograd 2001.90-100 Filozofija i rod, (ur.) Gordana Bosanac, Hrvoje Jurić, Jasenka Kodrnja, Hrvatsko filozofsko društvo, Zagreb 2005.
Gender, Religion and Diversity, Cross-Cultural Perspectives, Continuum, London, New York, 2005. Gergen J.K., Socijalna konstrukcija: ulazak u dijalog, Beograd: Zepter Book World, 2006.
Judith Butler, Nevolje s rodom: feminizam i subverzija identiteta, Ženska infoteka, Zagreb, 2000. June O’Connor, The Epistemological Significance of Feminist Research, in Religion, in: Religion and Gender, (ed.) Ursula King, Blackwell, Oxford & Cambridge USA, 1995, 2000., 45-63. (prevod u rideru) Kari Elisabeth Borresen, Women’s Studies of the Christian Tradition: New Perspectives, in: Religion and Gender ……245-255. (prevod u rideru) Lada Čale Feldman, Euridikini osvrti, O rodnim izvedbama u teoriji, folkloru, književnosti i kazalištu, Naklada MD – Centar za ženske studije, Zagreb 2001.
Rod i jezik, (ur.)Svenka Savić, Marijana Čanak, Veronika Mitro, Gordana Štasni, Novi Sad: Ženske studije i istraživanja: Futura publikacije,7-30;133-163. Rosalind Shaw, “Feminist Anthropology and the Gendering of Religious Studies”, u Religion and Gender, edited by Ursula King…. 65-76. (prevod u rideru) Belonik Devora, Feminizam u hrišćanstvu, Gutenbergova galaksija, Beograd 2002. 25-35 Dušan Bandić, Carstvo zemaljsko i carstvo nebesko, biblioteka XX vek, Beograd, 1997., 7-31; 55-63 Evdokimov P, Žena i spasenje sveta, Svetigora, Cetinje, 2001., 138-149; 214-230; 255-267 Elizabeta Rajzer, Uvod u feminističku teologiju, u: Feministička teologija ..54-61 Žena u crkvi, prizvanje, darovi i značaj žene u hrišćanstvu. Svetigora, Cetinje, 2001., 5-11; 51-65;179-185;. Lidija Radulović, Zašto su veštice žene ili zašto su žene veštice?: tumačenja u svetlu različitih perspektiva, pogovor u: Tersila Gato Kanu, Veštice: ispovesti i tajne, Klio, 2008. 270-294. Malešević, M, Ritualizacija socijalnog razvoja žene – Tradicionalno selo zapadne Srbije, Zbornik radova Etnografskog instituta knj. 19, Beograd, 1986. 32-54; 82-109. Stolić A., Od istorije žene do rodne istorije, pogovor u: Bok G., Žena u istoriji Evrope: od srednjeg veka do danas, Beograd: Klio, 2005. 425-445.
|
