|
Kurs: Nacionalna etnologija/antropologija - Književnost i društvo (osn.) U okviru predmeta: Nacionalna etnologija/antropologija - Književnost i društvo Predavači dr Gordana Gorunović, vanredni profesor izborni kurs Broj bodova: 5.00 Sadržaj kursa: Polje književnosti, njegovi elementi i pravila
Vrste proučavanja i tumačenja; gledišta o književnosti i pristupi
Odnosi između antropologije i književnih proučavanja
Antropološko-etnografsko pisanje i interpretativni pristupi
O upotrebi književnosti u domaćoj etnologiji; doprinos književnoj istoriji i drugim književnim disciplinama
Kontekstualno tumačenje dela i žanrova domaće i svetske književnosti
Cilj izučavanja kursa: Glavni cilj predmeta je da se sa antropološkog i interdisciplinarnog stanovišta artikuliše polje proučavanja etnografskih i književnih diskursa kao kulturne prakse u određenim društvenoistorijskim kontekstima. App.preduslovi_za_polaganje: Ne postoje preduslovi za pohađanje nastave iz ovog predmeta. Oblici nastave:
Nastave se izvodi kroz predavanja, vežbe i seminare. Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Književne discipline i vrste proučavanja i tumačenja Polje književnosti i njegova pravila. Teorija i praksa književnosti. Književna teorija, istorija i kritika. Objašnjenje i tumačenje. Kontekstualno i tekstualno gledište o književnosti. Elementi književnosti.
2. nedelja predavanje - Teorijski pojmovi i problemi Literarnost, intencija, predstava, recepcija, stil, istorija, vrednost. Problem odnosa između književnosti i sveta, teksta i stvarnosti, teksta i sveta. Mimezis, podražavanje, realizam - mimetička teza o referencijalnosti. Antimimetička teza - zatvorenost književnosti, nepostojanje spoljašnje reference. Intertekstualnost (J. Kristeva) i dijalogizam (Bahtin), društvena interakcija između diskursa. 2. nedelja vežbe - Burdijeova teorija polja Burdijeova teorija intelektualnih polja. Određenje polja književnosti.
3. nedelja predavanje - Istorijski diskurs o književnosti Istorija shvaćena kao dinamika književnosti i njen kontekst. Književna istorija i istorija književnosti. Odnos prema opštoj istoriji kulture. Istorija istoriografa i etnografija antropologa kao konstrukcija i priča, tj. tekst. 3. nedelja vežbe - Delo kao artefakt i dokument (etnografski, istorijski, geografski...) Vrste i žanrovi: putopisi, dnevnici, memoari, autobiografije i biografije. Etnografsko svedočenje: "Dnevnik u strogom smislu reči" B. Malinovskog i refleksivni momenat u antropološkoj teoriji. Antropološka "autonatografija" Roberta Merfija. Literatura: Paravisini-Gebert. 2002. Oriental imprisonments: Habaneras as seen by nineteenth-century women travel writers. In: De Angelis, Rose, ed., Between Anthropology and Literature, pp. 121-132. 4. nedelja predavanje - Antropologija i književna proučavanja u retrospektivi Odnosi između antropoloških teorija i proučavanja književnosti. Rane veze, uticaji i paralele: klasični evolucionizam Frejzera i "ritualisti", helenisti sa Kembridža; angloamerička Nova kritika i "nova" etnografija (Malinovski, terenski rad i detaljna etnografija pojedinačne kulture). Francuska antropološka škola - terenska praksa i "etnografski nadrealizam" (M. Griol i M. Leris). Estetika egzotizma (V. Segalen). Interpretativna antropologija, etnografija i književna analiza kulture. Literatura: Cesareo, Mario. 2002. Anthropology and Literature: of bedfellows and illegitimate offspring. In: De Angelis, Rose, ed., Between Anthropology and Literature, pp. 158-170. 4. nedelja vežbe - Književnost kao predmet interesovanja domaće etnologije i antropologije Korišćenje pojedinih tekstova kao dopunskih i pomoćnih izvora u proučavanju izvesnih aspekata kulture u prošlosti. Retki i sporadični prilozi starijih autora poznavanju prosvetnih prilika u Srbiji i književnoj istoriji u nacionalnom kontekstu (T. Đorđević). Etnološka analiza "Hajduk Stanka". Kovačevićeva analiza žanrovskih dela prosvetiteljstva i romantizma. Savremeni interes za antropološko proučavanje žanrovske književnosti i popularne kulture.
5. nedelja predavanje - Pristupi i škole Etnološko-folkloristički pristup književnosti. Ritualistički pristup u tumačenju nastanka pozorišta i drame. Primena na druge književne rodove. 5. nedelja vežbe - Ritualistički pristup - 6. nedelja vežbe - Psihoanalitički pristupi Frojdova demonstracija psihoanalitičke teorije i metoda u tumačenju Jensenove "Gradive" i motiva oceubistva kod Dostojevskog.
6. nedelja vežbe - Teorija arhetipova Tumačenja inspirisana Jungovom teorijom. 7. nedelja predavanje - Strukturalizam i poststrukturalizam u francuskoj kritici Strukturalna analiza u antropologiji i tumačenju književnosti. Levi-Strosova i Jakobsonova analiza Bodlerovih "Mačaka". Bartovo shvatanje književnosti, nauke o književnosti i kritike. Strukturalistički postupak u analizi i tumačenju teksta.
Postavka o "smrti autora" kao tačka prelaza iz strukturalizma u dekonstrukcijski poststrukturalizam. Metakritika Žerara Ženeta.
7. nedelja vežbe - Poetika kao kritika Transdisciplinarna koncepcija geopoetike Keneta Vajta - kritika modernosti i "ekološka" poetika sveta "bez istorije". 8. nedelja predavanje - Etnografsko pisanje i tumačenje kulture kao teksta - 8. nedelja vežbe - Etnografije kao tekstovi, antropolog kao pisac, i obrnuto - Literatura: Gorunović, G. 2011. Antropologija Kliforda Gerca: polemike i kritike. Beograd: Srpski genealoški centar i Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta, 7-106. 9. nedelja predavanje - Postkolonijalna teorija Kolonijalizam i procesi dekolonizacije. Raspad imperija i razvoj nacionalnih književnosti u bivšim kolonijama posle Drugog svetskog rata. Kritike kolonijalne prakse, pisanja i Zapadne književnosti (Činua Ačebe vs. DŽozef Konrad). Saidova kritika orijentalizma. 9. nedelja vežbe - Prezentacija seminarskih radova - 10. nedelja predavanje - Kritički i feministički diskursi - 10. nedelja vežbe - Domaća ženska književnost i štampa - 11. nedelja predavanje - Delo kao reprezentacija ideoloških diskursa o identitetu Diskursi o raznim vidovima grupnog i individualnog identiteta i njihove tekstualne reprezentacije u književnosti. Širok dijapazon tema: telo, seksualnost, rod; pleme, nacija; selo i grad; tradicija i modernost; imperija i kolonija, metropola i periferija; civilizacija i varvarstvo; Istok i zapad; kulturni, etnički, politički, verski i drugi sukobi; četnici i partizani, itd.
I. Andrić - reprezentacije Bosne, Balkana i Jugoslavije. "Bosna između Istoka i Zapada ili "dve Bosne".
11. nedelja vežbe - Tekstualne reprezentacije i čitanje prostora Reprezentacije gradskog i seoskog načina života u realizmu. Dela Bore Stankovića o Vranju i savremeni identiteti; konstrukcija tradicije (primer svadbe u Vranju).
Čitanje savremenog grada i tekstualne reprezentacije metropole.
Interdisciplinarno čitanje značenja gradskih prostora i tekstualne reprezentacije u književnosti. Načini predstavljanja Beograda u delima savremenih domaćih pisaca.
12. nedelja predavanje - Književna fikcija i kulturna kritika Fikcija u službi angažovane društvene, političke i kulturne kritike. Disidentska književnost. Slučaj B. Wongara - australijskog pisca srpskog porekla (Sreten Božić)sa pseudonimom Aboridžina. 12. nedelja vežbe - Prezentacija seminarskih radova - 13. nedelja predavanje - Književnost u/o socijalizmu i postsocijalizmu Mimezis u socijalizmu
Drame Dušana Kovačevića u interpretaciji Z. Milutinovića. 13. nedelja vežbe - Čitanje kao istorijski i antropološki fenomen Pismenost kao kulturni fenomen i odnosi moći; pisanje kao privilegovana praksa. Istorija čitanja. Literatura: Goody, Jack, and Ian Watt. “The Consequences of Literacy.” Comparative Studies in Society and History 5.3 (1963): 304-345. 13. nedelja vežbe - Čitanje kao istorijski i antropološki fenomen Pismenost kao kulturni fenomen i odnosi moći; pisanje kao privilegovana praksa. Istorija čitanja. Literatura: Goody, Jack. 2000. The Power of the Written Tradition. Smithsonian series in ethnographic inquiry. 14. nedelja predavanje - Interdisciplinarni diskurs - 14. nedelja seminar - Prezentacija seminarskih radova - 15. nedelja predavanje - Rekapitulacija tema - 15. nedelja seminar - Prezentacija preostalih seminarskih radova -
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura Bužinjska, Ana i Mihal Pavel Markovski. 2009. Književne teorije XX veka, Beograd: Službeni glasnik, 15-44, 51-74, 89-112, 123-137, 147-159, 189-205, 215-243, Gerc, Kliford. 2010. Antropolog kao pisac. Beograd: XX vek, 168 str. Burdije, P., Pravila umetnosti: Geneza i struktura polja književnosti, Svetovi, Novi Sad 2003, 303-320. Opsta dopunska Literatura Š. Monteskje, Persijska pisma Šuvaković, M., Diskurzivna analiza, Univerzitet umetnosti u Beogradu, Beograd 2006. Ženet, Ž., Figure V, Novi Sad, Svetovi 2002. Abu-Lughod, L., The Interpretation of Culture(s) after Television, u: Ortner, S. B., ed., The Fate of „Culture“: Geertz and Beyond , University of California Press, 1999, 110-135. Aleksov, B., Poturica gori od Turčina: srpski istoričari o verskim preobraćenjima. Internet dokument.
http//www.iis.unsa.ba/posebna/mitovi/mitovi_aleksov.htm
Archetti, E. P., ed., Exploring the Written: Anthropology and the Multiplicity of Writing. Scandinavian University Press, 1994. Archetypal Theory And Criticism, by Carol Schreier Rupprecht. Internet document. Bahtin, M., O romanu, Beograd, Nolit, 1989. Barnard, A., Tarzan and the lost races: Parallels between anthropology and early science fiction, u: Archeti, ed., 1994, 231-257. Bart, R., Furije, Sad, Lojola, Vuk Karadžić, Beograd 1979. Bart, R., Književnost, Mitologija, Semiologija, Nolit, Beograd 1979. Barth, R., The Death of the Author, pdf Bel, D. i Dž. Bini, Teatar surovosti, reke požude. Erotičnost ulice, u: Prizori ulice: Planiranje, identitet i kontrola u javnom prostoru (priredio Nikolas Fajf), Beograd, Clio 2002, 18 Bhattacharji, S., „Sex and empire building in the fiction of Chinua Achebe“, Studies in Media & Information Literacy Education, 4 (2004). Internet dokument. Božić, J., Antropologija knjige i čitanja, pdf Bogoeva Sedlar, Lj., „Mapping the Other, Mapping the Self: B. Wongar’s Novel Raki“, Facta Universitatis, series Linguistic and Literature, Vol. 2, No 9, 2002: 313-325. Bosna između Istoka i Zapada (od kosovskog mita u ideologiji Mlade Bosne do romana Iva Andrića Travnička hronika), Sveske Andrićeve zadužbine, 6: 257-287. Caiter, T., „Censored Creativity: B. Wongar’s Original Version of Walg“, Journal of Australian Studies 77, 2003. Clifford, J., “On Ethnographic Self-Fashioning. Conrad and Malinowski”, u: The Predicament of Culture: Twentieth Century Ethnography, Literature, and Art. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1 Clifford, J., Introduction: Partial Truts, u: Clifford i Marcus, eds.,Writing Culture, 1986, 1-26. Clifford, J., Routes: Travel and Translation in the Late Twentieth Century, Harvard University Press, 1997. Clifford, On Orientalism, u: The Predicament, 255-276. Clifford, J., The Predicament of Culture: Twentieth Century Ethnography, Literature, and Art. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1988. Crapanzano, V., Hermes’ Dilemma: The Masking of Subversion in Ethnographic Description, u: Clifford and Marcus, eds., 1986, 51-76. De Angelis, R., Between Anthropology and Literature: Interdisciplinary Discourse, London, Routledge, 2002. Dojčinović, B., O ženama i književnosti početkom veka. Internet tekst. Dorst, J. D., The Written Suburb. An American Site, An Ethnographic Dilemma, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1989, 101-136, 204-210.
Eagleton, T., F. Jameson, E. Said, Nationalism, Colonialism, and Literature, Minneapolis, London: University of Minessota Press, 2001. Eli Rozik, The Ritual Origin of Theatre: A Scientific Theory or Theatrical Ideology?, The Journal of Religion and Theatre, vol. 2, no. 1, Fall 2003. Internet dokument.
Endru Baruh Vahtel, Književnost Istočne Evrope u doba postkomunizma: Uloga pisca u Istočnoj Evropi, Stubovi kulture, Beograd 2001: Dobrica Ćosić: srpski kralj Lir, 106-111.
Eriksen, T. H, The author as anthropologist. Some West Indian lessons about the relevance of fiction for anthropology, u: E. Archeti, Exploring the Written. Anthropology and the Multiplicity of Writin Fabijeti, U., R. Maligeti, V. Matera, Uvod u antropologiju: Od lokalnog do globalnog, Clio, Beograd 2002. (6. gl., 162-180) Frojd, S., Sumanutost i snovi u „Gradivi“ V. Jensena; Dostojevski i oceubistvo, u: S.
Frojd, Iz kulture i umetnosti, Novi Sad, Matica srpska, 1969, 5-98, 235-259.
Gayatri Spivak, In Other Worlds: Essays in Cultural Politics, Methuen: New York and London, 1987. Geertz, C., Blurred Genres: The Refiguration of Social Thought, u: Geertz, Local Knowledge: Further Essays in Interpretive Anthropology, Basic Books, 1983, 19-34. Geertz, C., Found in Translation: On the Social History of the Moral Imagination, u: Local Knowledge, 35-54. Geertz, C., Works and Lives: The Anthropologist as Author. Stanford, California: Stanford University Press, 1988. Gellner, E., Anthropology and Politics: Revolutions in Sacred Grove, Oxford and Cambridge, Blackwell, 1995. (7. James Frazer and Cambridge Anthropology), 102-117. Gerc, K., Duboka igra: beleške o balinežanskoj borbi petlova, u: Gerc, Tumačenje kultura, 2, 221-281.
Goldman, L., Struktura: ljudska stvarnost i metodološki koncept, u: Strukturalistička kontroverza. Jezici kritike i nauke o čoveku, Priredili E. Donato i R. Meksi, Beograd, Prosveta, 19 Golsvorti, V.. Izmišljanje Ruritanije: Imperijalizam mašte, Geopoetika, Beograd 2000. Iveković, Rada, „Indija je nijema žena“, u: Delo, 1981/4, 88-105.
J. Clifford, 1. On Ethnographic Authority, u: The Predicament of Culture: Twentieth Century Ethnography, Literature, and Art. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1988, 21-54.
J. Clifford, On Ethnographic Surrealism, u: The Predicament, 117-151; Tell about Your Trip: Michel Leiris, 165-174. J. Clifford, Power and Dialogue in Ethnography: Marcel Griaule’s Initiation, u: The Predicament of Culture: Twentieth Century Ethnography, Literature, and Art. Cambridge, Mass.: Harvard University Pre K. Vajt, Pisma iz Srbije i Crne Gore, Beograd, Geopetika, 1997. Kalve, L. Ž., Rolan Bart: Jedno političko gledanje na znak, Beograd, BIGZ, 1976. Lionnet, F., A Politics of the „we“. Autobiography, Race, and Nation. pdf Marcus, G. E., M. J. Fischer, Antropologija kao kritika kulture: Eksperimentalni trenutak u humanističkim znanostima, Naklada Breza, Zagreb 2003. Milanović, Đurđa, „Jezik ženske štampe“, u: Žena, znak, jezik, Delo, god. XXVII, br. 4, Beograd 1981, 66-82. Milošević, N., Antropološki eseji, Beograd, Nolit, 1978, Drugo, ispravljeno i dopunjeno izdanje, 241-307, 311-317. Milošević, N., Gnoseološka funkcija književnosti, u: Ideologija, psihologija, stvaralaštvo, Duga, Beograd 1972, 41-125. Milutinović, Z., „Misunderstanding is a rule, understanding is a miracle: Ivo Andrić’s Bosnian Chronicle“, Slavonic and East European Review, July 2008. Milutinović, Z., Susret na trećem mestu, Beograd, Geopoetika, 2006, 22-82. Monteskje, Š., Persijska pisma, Utopija, Beograd, 2004. Murphy, R. F., The Body Silent: The different world of the disabled. New York, London, 1990. Nasleđe Pjera Burdijea: pouke i nadahnuća. Priredili Miloš Nemanjić i Ivana Spasić, Filip Višnjić, Beograd 2006, 65-75, 77-90. Noris, D., Balkanski mit, pitanja identiteta i modernosti, Geopoetika, Beograd 2002,151-181. Noris, D., Balkanski mit, pitanja identiteta i modernosti, Geopoetika, Beograd 2002. O balkanskom modelu sveta, Sveske Andrićeve Zadužbine, 14: 165-220. Pratt, M. L., Fieldwork in Common Places, u: Clifford, Marcus 1986, 27-50. Prelić, M., „Analiza ženske štampe u periodu između dva rata u Beogradu“, GEI SANU XXXVIII, Beograd 1989, 105-125. Rabinow, P., Representations are Social Facts: Modernity and Post-Modernity in Anthropology, u: Clifford and Marcus, eds., 1986, 234-261. Rapport, N., Transcendent Individual: Towards a Literary and Liberal Anthropology, London and New York, 1997. Roberto Fransozi, „Narrative Analysis Or Why (And How) Sociologist Should be Interested in Narrative“, Annual Review of Sociology, vol. 24 (1998): 517-54. Roman Jakobson, Lingvistika i poetika, Nolit, Beograd 1966. S. Nedeljković, Čast, krv i suze: ogledi iz antropologije etniciteta i nacionalizma, Beograd 2007, 119-165. Said, E. W., Reflexions on Exile and Other Essays, Harvard University Press, Cambridge Massachusets 2002. (Conrad and Nietzche, History, Literature and Geography...) Said, E., Orijentalizam, Beograd, XX vek, 2000. Sarah Harasym, ed., Gayatri Chacravorty Spivak, The Postcolonial Critic: Interviews, Strategies, Dialogues, Routledge, New York and London, 1999. Sekulić, N., Poetika i antropologija. Uloga poetike u pomeranju granica antropologije. Tekst na intenetu. www.sac.org.yu/komunikacija/casopisi/fid/XXIV/d04/html_ser_lat Smadar Lavi, Kirin Narayan, i Renato Rosaldo, eds., Creativity/Anthropology, Ithaca, London: Cornell University Press, 1993. Sontag, S., The Anthropologist as Hero, u: E. Nelson Hayes and Tanya Hayes, (Eds.), Claude Lévi-Strauss: The Anthropologist as Hero, 184-196. Spivak, Reading the World: Literary Studies in the Eighties, u: Spivak, In Other Worlds, 95-101. The John Hopkins Guide to Literary Theory and Criticism, Edited by Marc Manganaro and Martin Kreiswirht, Internet dokument. Thornton, R. J. , “Imagine Yourself Set Down”, Anthropology Today, 1 (oct. 1985): 7-14. Todorov, C., Mi i drugi: Francuska misao o ljudskoj raznolikosti, Biblioteka XX vek, Beograd 1994. Triling, Lajonel, Iskrenost i autentičnost, Nolit, Beograd 1990. Zamišljanje Jugoslavije: istorijska arheologija Ive Andrića, Andrićeva Zadužbina, Sveske 13: 105-123. Zuppa Jelena, „Novo žensko pismo: da bi se kazalo život“, u: Žena, znak, jezik, Delo, god. XXVII, br. 4, Beograd 1981, 15-28.
A. Mangel, Istorija čitanja, Novi Sad, Svetovi, 2005. Ajdačić, D., Ritualistički pristup književnim tekstovima. Internet dokument. Burdije, P., Pravila umetnosti: Geneza i struktura polja književnosti, Svetovi, Novi Sad 2003, 254-354. Vukmanović, J., Etnološka građa u Gorskom vijencu, Stogodišnjica Gorskog vijenca 1847-1947, Beograd 1947, 48-53. Đorđević, T., Hajduk Stanko, u: Naš narodni život 2, 109-117. Đorđević, I., „Upotreba tradicijskih motiva u fantastičnoj književnosti“, Glasnik Etnografskog instituta SANU LIV, Beograd 2006, 101-111. Đorđević, T., Jedno pismo Vuka S. Karadžića crnogorskom vladici Petru I Petroviću, u: Naš narodni život, 3, 262-266. Đorđević, T., Književne prilike u Srbiji pre stotinu godina, u: Naš narodni život, 3, 175-205.
Đorđević, T., LJubomir P. Nenadović u Italiji, u: Naš narodni život, 3, 303-311. Žikić, B., „Strah i ludilo: prolegomena za antropološko proučavanje žanrovske književnosti“, Etnoantropološki problemi, n.s., g. 1, sv. 2, 2006, 27-43. Zlatanović, S., Svadba – priča o identitetu, Vranje i okolina, Posebna izdanja Etnografskog instituta SANU, knj. 47, Beograd 2003, 144-150. J. Clifford, 5. A Poetics of Displacement: Victor Segalen, u: The Predicament, 152-163. J. Clifford, G. Marcus, eds., Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography. Berkeley, Los Angeles, University of California Press, 1986.
Kovačević, I., Istorija srpske etnologije, I, Prosvetiteljstvo, Beograd 2001, 219-224 (Veličanje prirode i „robinzonijade“ u srpskoj književnosti krajem XVIII i početkom XIX veka); 225-242 („Plemeniti di Kompanjon, A., Demon teorije, Svetovi, Novi Sad 2001, 5-340. M. Šamić, Istorijski izvori travničke hronike Ive Andrića i njihova umjetnička transpozicija. Sarajevo, Veselin Masleša, 1962. Mark Turner, Deep Play, u: Cognitive Dimensions of Social Science: The Way We Think About Politics, Economics, Law, and Society, Oxford University Press, 2001, 3-59.
Mark Turner, The Literary Mind, New York, Oxford, Oxford University Press, 1996, Bedtime with Shahrazad, 3-11, Human Meaning, 12-25. Paul Fajerabend, Nauka kao umetnost, Izdavačko preduzeće Matice srpske, Novi Sad 1994. Simić, M., „Da li su antropolozi (još uvek) književnici? (kratak pregled antropoloških pristupa problemu književnosti i antropologije)“, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, Novi Sad, LIII/1-3 ( |
