|
Kurs: Nacionalna etnologija/antropologija-Telo i identitet (osn.) U okviru predmeta: Nacionalna etnologija/antropologija - Telo i identitet Predavači dr Zorica Ivanović, docent dr Ildiko Erdei, redovni profesor obavezni kurs Broj bodova: 5.00 Sadržaj kursa: Pitanje o tome kako različite kulture koriste, predstavljaju i doživljavaju ljudsko telo, telesne supstance i delove tela u antropologiji je prisutno već duže vreme. Međutim, tek poslednjih decenija analiza tela i seksualnosti postaje jedno od centralnih istraživačkih područja u okviru discipline. Pitanje o odnosu tela i identiteta, o upotrebi tela u konstruisanju identiteta i uspostavljanju socijalnih razlika dobija istaknuto mesto u okviru različitih teorijskih pristupa i paradigmi.
Tokom kursa studenti i studentkinje će biti upoznati sa osnovnim teorijskim problemima i orijentacijama u ovom polju istraživanja. Cilj izučavanja kursa: Upoznavanje sa načinima putem kojih je telo i telesno iskusvo uključeno u društvene, kulturne, istorijske i političke procese na ovim prostorima, postajući, na taj način, njihov nerazdvojiv deo. App.preduslovi_za_polaganje: Nema posebnih preduslova Oblici nastave:
predavanja, vežbe, seminarske diskusije i mentorski rad prilikom istraživanja i pisanja seminarskog rada Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Uvodni čas Upoznavanje sa sadržajem i planom kursa, obavezama , osnovnim temama i problemima i načinom rada 2. nedelja predavanje - Telo kao artefakt - o značenju i značaju tela u antropološkim izučavanjima 1. Z. Ivanović, P. Šarčević, O statusu tela u antropologiji, Kultura, br.105/106, Beograd, 2003, 9-24. 2. nedelja vežbe - Telo kao artefakt - o značenju i značaju tela u antropološkim izučavanjima - 3. nedelja predavanje - O istoriji polnih razlika – teorijsko-metodološki probl 1. E. D. Dreger, "Neoređeni pol" ili ambivalentna medicina, Kultura, br.105/106, Beograd, 2003, 147-169.
2. M. Morgan-Holms, Čudno skrojena tela, Kultura, 105/106, 170-182
3. A. Strathern, Body Thoughts, Michigan Univerity Press, Ann Arbor, 1997, 139-154
3. nedelja vežbe - O istoriji polnih razlika – teorijsko-metodološki probl - 4. nedelja predavanje - Privatno i javno : Telo, seksualnost i rodni odnosi u 1. A. Fostikov, Žena između vrline i greha, u: S. Marjanović-Dušanić, D. Popović (ur.), Privatni život u srpskim zemljama srednjeg veka, Klio, Beograd, 2004, 323-362
2. M.Timotijević, Individualna privatnost, Privatni život u srpskim zemljama u osvit modernog doba, Klio, Beograd, 2005, 703-723
4. A Stolić, Rod i rodni odnosi u "carstvu odvojenih sfera", ...
5. B. Denich, Spol i moć na Balkanu, Etnološki pregled 22, Beograd, 1986, 83-98
5. T. Đorđević, O srpskim ženama, Srpski književni glasnik, knj. 2, Beograd, 1912, 188-196; 285-294
6. T. Đorđević, Devojačka nevinost, Naš narodni život, knj. 2, Beograd, 1930, 97-106
4. nedelja vežbe - Privatno i javno : Telo, seksualnost i rodni odnosi u "carstvu podeljenih sfera" - 5. nedelja vežbe - Privatno i javno : Telo, seksualnost i rodni odnosi u "carstvu podeljenih sfera" - 6. nedelja predavanje - Telo, diskurs i biopolitike 1. M.Fuko, Istorija seksualnosti. Volja za znanjem, Prosveta, Beograd, 1978, 1-46; 71-97
2. Đ. Jovanović, kako naš đak umire, Javna predavanja, Beograd, 1890, 3-18
3. NA, Ženitba u pogledu psihičkom , Srpski letopis za god. 1866., Novi Sad, 1867, 127-135
4. M. P. Žena. Istorijsko-pedagoško razmatranje, Srpski letopis za god. 1867, 1868 i 1869, knj.112, Novi Sad, 1871, 182-202
5. M. Šapčanin, O vaspitanju ženskinja, Javna predavanja, Beograd, 1873
6. J. Miodragović, Narodna pedagogija u Srba ili kako naš narod podiže porod svoj, Beograd 1914, 1-5; 23-39; 315-340; 389-414
7. nedelja predavanje - Telo, diskurs i biopolitike - 7. nedelja vežbe - Telo, diskurs i biopolitike - 8. nedelja predavanje - Telo, rodni odnosi i konstruisanje nacionalnog identiteta u Srbiji krajem 19. v. 1. A. Vasiljević, Odnošaji između fizičkih osobina rase i pola, Glasnik srpskog učenog društva, knj. 55, Beograd, 1884, 55-91.
8. nedelja vežbe - Telo, rodni odnosi i konstruisanje nacionalnog identiteta u Srbiji krajem 19. v. - 9. nedelja vežbe - Analiza različitih diskursa o telu u savremenoj Srbiji -npr. popularni psihijatrijski diskurs : J. Marić, Ko smo mi Srbi, Barex, Beograd, 1998. ; J. Toševski, Muškarac i žena – bazične neutralne razlike, u: B. Jovanović (ur.), Muškarac i žena, Gutembergova galaskija, Beograd, 2001.
- I. Stevanović, Žena ili muškarac – u čemu je razlika? Biologizacija rodnih nejednakosti u svetlu psihijatrijskih/psiholoških tumačenja, Dipl. rad, tekst u rukopisu, Biblioteka Odeljenja za etnologiju i antropologiju
- studenti/studentkinje mogu izabrati i druge primere za anlizu
9. nedelja vežbe - Analiza različitih diskursa o telu u savremenoj Srbiji - 10. nedelja predavanje - O kulturnoj fenomenologiji telesnosti 1. T. Turner, Bodies and anti-bodies: flesh and fetish in contemporary social theory, u: J. Chordas (ed.), Embodiment and experience. The existential ground of body and self, Cambridge University Press, Cambridge, 1994, 27-47.
2. E. Gros, Promenjiva tela: ka telesnom feminizmu, Centar za ženske studije i istraživanje roda, Beograd, 2005, 101-165.
11. nedelja vežbe - O kulturnoj fenomenologiji telesnosti - 11. nedelja vežbe - O kulturnoj fenomenologiji telesnosti - 12. nedelja vežbe - Definisanje tema i teorisjko-metodološkog okvira seminarskih istraživanja - 12. nedelja - - Definisanje tema i teorisjko-metodološkog okvira seminarskih istraživanja - 13. nedelja - - Definisanje tema i teorijsko-metodološkog okvira seminarskih istraživanja - 14. nedelja - - Definisanje tema i teorijsko-metodološkog okvira seminarskih istraživanja - 15. nedelja - - Definisanje tema i teorijsko-metodološkog okvira seminarskih istraživanja - 16. nedelja predavanje - Antropološka kritika dihotomnog sistema pola/roda 1. G. Herd, Treći pol i treći rod, Kultura, br.105/106, Beograd, 2003, 63-132. 16. nedelja vežbe - Antropološka kritika dihotomnog sistema pola/roda -Analiza filmskog materijala 17. nedelja predavanje - O granicama seksualnosti i formiranju subjekta 1. DŽ. Batler, Tela koja nešto znače, O diskuzivnim granicama "pola", Samizdat B-92, Beograd, 2001, 1-23
18. nedelja vežbe - "Preoblačenje" i (trans)seksualnost – pogled sa Balkana u istorijskoj perspektivi 1.S. Bojanin, Ples prerušenih, u: S. Bojanin, Zabave i svetkovine u srednjevekovnoj Srbiji, Istorijski institut, Beograd, 2005, 210-224.
2. J. Vince- Paulla, Amazonke iz Istre: na tragu istarskih, u muško preobučenih žena, u: J. Ramberšić Kirin, T. Škorić, Između roda i naroda. Etnološke i folklorističke studije, Centar za ženske studije, Biblioteka Etnografija, Zagreb, 2004, 119- 137.
3. P.Šarčević, Sex and Gender Identity of «Sworn Virgins» in the Balkans, u: M. Jovanović, S. Naumović, Gender Relations in South Eastern Europe:Historical Perspectives on Womanhood and Manhood in XIX and XX Century, Belgade-Gratz, 2002, 125-143. (prevedeno, tekst u rukopisu, Bibl. Odeljenja za etnologiju i antopologiju)
4. J. Vince-Paulla, Virdžina, zavjetovana djevojka, Kruh i ruže. Časopis ženske infoteke, br. 15, Zagreb, 2002, 44-53.
19. nedelja vežbe - "Preoblačenje" i (trans)seksualnost – pogled sa Balkana u istorijskoj perspektivi - 19. nedelja - - "Preoblačenje" i (trans)seksualnost – pogled sa Balkana u istorijskoj perspektivi -Analiza filmskog materijalѕa 20. nedelja - - Priprema za kolokvijum - 20. nedelja - - Priprema za kolokvijum - 21. nedelja - - Kolokvijum - 22. nedelja - - Telo 1. K. Mos, Jugoslovenski transseksualni heroji: "Virdžina" i "Marble Ass", Reč, br.67/13, septembar 2002, 327-346.
2. D. Žarkov, Tijelo drugoga ili seksualno nasilje i tvorba maskuliniteta, seksualnosti i etniciteta u hrvatskim medijima, Treća, Vol. IV, br. 1, Zagreb, 2002, 122-133.
23. nedelja - - Telo "Drugog" i konstruisanje identiteta/razlika u savremenoj Srbiji - 24. nedelja predavanje - "Oštećena"tela i identiteti - bolest, invalidnost, starenje 1. J. Jackson, Chronic pain and the tension between the body as subject and object, u: Chordas (ed.), Embodiment and experience. The existential ground of body and self, Cambridge University Press, Cambridge, 1994, 201- 228.
2. S. Benson, Faulty Selves, Imperfect Bodies: Impairment, Disability and Aids, u: K. Woodward (ed.), Identity and Difference, Sage Publications in association with the Open University, London, 1997, 150-160.
3. D. Lupton, Tijelo u medicini, Treća. Časopis za ženske studije, br.1, vol. IV, Zagreb, 2002, 170-190.
4. B. Žikić, Antropološka analiza HIV/HCV-vulnerabilnosti i rizičnog ponašanja u Beogradu, u: Svakodnevna kultura u postsocijalističkom periodu u Srbiji i Bugarskoj, Zbornik radaova Etnografskog instituta SANU, Beograd, 2006.
24. nedelja vežbe - "Oštećena"tela i identiteti - bolest, invalidnost, starenje - 25. nedelja - - Telo kao roba i kapital 1. C. Shilling, The Body and Phisycal Capital, u: K. Woodward, (ed.), Identity and Difference, Sage Publications in associations with Open University, London, 1997, 88-93.(prevedeno)
2 N. Scheper-Huges, The Global Traffic in Human Organs, Current Anthropology, Vol.41, N°.2, 2000, 191-224.
3. S. Dekić, Seks, roblje i politika. Problem trgovine ženama u štampanim medijima u Srbiji, Genero, Centar za ženske studije, Beograd, 2004, 29-37.
26. nedelja - - Nove tehnologije - granice tela, granice identiteta? 1. A. Balsamo, Virtalno tijelo u cyber prostoru, Treća, Časopis Centra za ženske studije, br.1, Vol. IV, Zagreb, 2002, 284-298
2. J. Gonzales, Zamišljajući tijelo kiborga, Treća, Časopis Centra za ženske studije, br.1, Vol. IV, Zagreb, 2002, 298-312.
3. E. Ohniki-Tierney, Brain Death and Organ Transplatation. Cultural Bases of Medical Technology, Current Anthropology, Vol. 35, No.3, June 1994, 233-254
27. nedelja - - Seminarska istraživanja - 28. nedelja - - Seminarska istraživanja - 29. nedelja - - Seminarska istraživanja - 30. nedelja - - Ispit -
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura 1. A. Balsamo, Virtalno tijelo u cyber prostoru, Treća, Časopis Centra za ženske studije, br.1, Vol. IV, Zagreb, 2002, 284-298
2. J. Gonzales, Zamišljajući tijelo kiborga, Tr 1. A. Vasiljević, Odnošaji između fizičkih osobina rase i pola, Glasnik srpskog učenog društva, knj. 55, Beograd, 1884, 55-91.
1. E. D. Dreger, "Neoređeni pol" ili ambivalentna medicina, Kultura, br.105/106, Beograd, 2003, 147-169.
1. G. Herd, Treći pol i treći rod, Kultura, br.105/106, Beograd, 2003, 63-132. 1. K. Mos, Jugoslovenski transseksualni heroji: "Virdžina" i "Marble Ass", Reč, br.67/13, septembar 2002, 327-346.
2. D. Žarkov, Tijelo drugoga ili seksualno nasilje i tvorba maskuliniteta, seksu 1. J. Jackson, Chronic pain and the tension between the body as subject and object, u: Chordas (ed.), Embodiment and experience. The existential ground of body and self, Cambridge University Press, Ca 1.S. Bojanin, Ples prerušenih, u: S. Bojanin, Zabave i svetkovine u srednjevekovnoj Srbiji, Istorijski institut, Beograd, 2005, 210-224.
3. D. Lupton, Tijelo u medicini, Treća. Časopis za ženske studije, br.1, vol. IV, Zagreb, 2002, 170-190.
4. B. Žikić, Antropološka analiza HIV/HCV-vulnerabilnosti i rizičnog ponašanja 5. B. Denich, Spol i moć na Balkanu, Etnološki pregled 22, Beograd, 1986, 83-98
5. T. Đorđević, O srpskim ženama, Srpski književni glasnik, knj. 2, Beograd, 1912, 188-196; 285-294
6. T. Đorđ C. Shilling, The Body and Phisycal Capital, u: K. Woodward, (ed.), Identity and Difference, Sage ,Open University, London, 1997, 88-93. J. Chordas (ed.), Embodiment and experience. The existential ground of body and self, Cambridge University Press, 1994, 27 - 48. J. Vince- Paulla, Amazonke iz Istre: na tragu istarskih, u muško preobučenih žena, u: J. Ramberšić Kirin, T. Škorić, Između roda i naroda. Etnološke i folklorističke studije, 2004, 119- 137. P.Šarčević, Sex and Gender Identity of «Sworn Virgins» in the Balkans, u: M. Jovanović, S. Naumović, Gender Relations in South Eastern Europe:Historical Perspectives on Womanhood and Manhood in XIX and XX Century, Belgade-Gratz, 2002, 125-143. A. Fostikov, Žena između vrline i greha, u: S. Marjanović-Dušanić, D. Popović (ur.), Privatni život u srpskim zemljama srednjeg veka, Klio, Beograd, 2004, 323-362
Z. Ivanović, P. Šarčević, O statusu tela u antropologiji, Kultura, br.105/106, Beograd, 2003, 9-24.
M.Fuko, Istorija seksualnosti. Volja za znanjem, Prosveta, Beograd, 1978, 1-46; 71-97.
-npr. popularni psihijatrijski diskurs : J. Marić, Ko smo mi Srbi, Barex, Beograd, 1998. ; J. Toševski, Muškarac i žena – bazične neutralne razlike, u: B. Jovanović (ur.), Muškarac i žena, Gutembergov S. Dekić, Seks, roblje i politika. Problem trgovine ženama u štampanim medijima u Srbiji, Genero, Centar za ženske studije, Beograd, 2004, 29-37. DŽ. Batler, Tela koja nešto znače, O diskuzivnim granicama "pola", Samizdat B-92, Beograd, 2001, 1-23
Opsta dopunska Literatura 1. K Woodward, (ed.), Identity and Difference, Sage Publications in association with the Open University, London, 1997
2. A. Strathern, Body Thoughts, The University of Mitchigan Press, Ann Arbor , 1. A.Strathern, Body Thoughts, The University of Michigan Press, Ann Arbor, 153-176
2. D. Haraway, The Biopolotics of Postmodern Bodies: Determination of Self in Immune System Discourse, u: J. Price 1. D. Heat, R. Rapp and K-S. Taussing, Genetic Citiyenship, u: D. Nugent and J. Vinsent (eds.), A Companion to the Anthropology of Politics, Blackwell Publishing, London, 2004, 152-167. 1. L. Bell (ed.), Good Girls, Bad Girls. Sex Trade Workers & Feminists Face to Face, Opirog, Toronto, 1987.
2. D. Radulović, Prostitucija u Jugoslaviji, Filip Višnjić, Beograd, 1986, 3 1. M. Garber, Vested Interests: Cross-Dressing and Cultural Anxiety, Routledge, London and New York, 1992.
2. M. Garber, Šik od Arabije: transvestizam, transseksualizam i erotika kulturnog pris 1. M. Lock, Cultivating the Body: Anthropology and Epistemologies of Bodily Practice and Knowledge, Annual Review of Anthropology, Vol. 22, 1993, 133-155
2. J. Chordas, Introduction: the body as re 1. N. Yival-Davis, Gender and Nation, Sage Publications, London, 1997.
2 D. Stojanović, Stanje zdravlja žena i dece u Srbiji početkom XX veka, u: Žene i deca, Biblioteka helsinške sveske, br. 23, Be 1. T. Laquer, Making Sex: Body and Gender from Greeks to Freud, Harvard University Press, Cambridge, Mass., 1990, 149-193
2. Ž.Papić, Polnost i kultura. Telo i znanje u socijalnoj antropol 1.D. Haravej, Manifest za kiborge–Nauka tehnologija i socijalistički feminizam osamdesetih godina dvadesetog veka, u: B. Anđelković (priredila), Uvod u feminističke teorije slike, 3. J.Žujović, Dnevnik I, Arhiv Srbije, Beograd, 1986.
4. M.Mijušković, Ljubav, brak i porodica u našim narodnim poslovicama, Beograd, 1973.
5. N.Pavković, Etnografski z 4. N. K. Hayles, Unfinished Work : From Cyborg to Cognisphere, Theory, Culture and Society, Annual Revieew, Vol. 23., Nº 7-8, 2006, 159-166.
5.S. Franklin, The Cyborg Embrio: Our Path to Transbi 4. S. Benson, The Body, Health and Eating disorders, u: : K. Woodward (ed.), Identity and Difference,Sage Publications in association with the Open University, London, 1997, 122-150
5. G. Seidel and 4.L. French, The political economy of injury and compassion : amputees on ther Thai-Cambodia border, u: J. Chordas (ed.), Embodiment and experience. The existential ground of body and self, Cambridge 6. M. Malešević, Menopauza-poslednja misterija krvi, u: Običaji životnog ciklusa u gradskoj sredini, Posebna izdanja Etnografskog instituta SANU, knj. 48, Beograd, 2002, 199-215
7.M.Pavlović, Pojam bole |
