Kurs: Antropologija religije i folklora (master)
Predavači

dr Senka Kovač, redovni profesor u penziji

dr Dragana Antonijević, redovni profesor

dr Lidija B. Radulović, redovni profesor

dr Mladen Stajić, docent

izborni kurs
Broj bodova: 6.00
Sadržaj kursa: Antropologija religije. Antropologija folklora.
Cilj izučavanja kursa: Cilj predmeta jeste da osposobi studente da sprovedu teorijsko ili terensko istraživanje socio-kulturnih fenomena iz oblasti religije i folklora.
App.preduslovi_za_polaganje: Bez posebnih predusloslova. uobičajeni uslovi regulisani Statutom, pravilnicima i sl.
Oblici nastave: Predavanja, seminari, vežbe, radionice.
Plan kursa:
1. nedelja
predavanje - Savremeni folklorni žanrovi: lične životne priče
Literatura: Antonijević, Dragana. 2009. Okviri proučavanja ličnih i porodičnih priča o materijalnom gubitku i porazu. Etnoantropološki problemi, god. 4, sv. 1, 13-35. Stahl, Sandra. 1977. The Personal Narrative as Folklore. Journal of Folklore Institute, vol. 13, no. 1/2, 9-30.
1. nedelja
predavanje - Savremeni folklorni žanrovi: lične životne priče
Literatura: Robinson, John. 1981. Personal Narrative Reconsidered. Journal of American Folklore, vol. 94, no. 371, 58-85. Wat¬son, Law¬ren¬ce C. 1976. Un¬der¬stan¬ding a Li¬fe Hi¬story as a Su¬bjec¬ti¬ve Do¬cu¬ment: Her¬me¬ne¬u¬ti¬cal and Phe¬no¬me¬no¬lo¬gi¬cal Per¬spec¬ti¬ves. Et¬hos, vol. 4, no. 1: 95-131
2. nedelja
predavanje - Antonijević, Savremeni folklorni žanrovi: usmene istorije
Literatura: Bo¬ško¬vić-Stul¬li, Ma¬ja. 1985. Pir¬ča¬nja o ži¬vo¬tu. Iz pro¬ble¬ma¬ti¬ke su¬vre¬me¬nih usme¬nok¬nji¬žev¬nih vr¬sta. Knji¬žev¬na kri¬ti¬ka, br. 5: 137-164. Al¬len, Bar¬ba¬ra. 1979. The Per¬so¬nal Po¬int of Vi¬ew in Orally Com¬mu¬ni¬ca¬ted Hi¬story. We¬stern Fol¬klo¬re, vol. 38, no. 2: 110-118. Kirby, Ken¬neth R. 2008. Phe¬no¬me¬no¬logy and the Pro¬blems of Oral Hi¬story. Oral Hi¬story Re¬vi¬ew, vol. 35, no.1: 22-38.
3. nedelja
predavanje - Antonijević, Savremeni folklorni žanrovi: glasine i urbane legende
Literatura: Kovačević, Ivan. Urbane legende – američki i/ili globalni folklor. Etnoantropološki problemi, god. 2, sv. 2, 11- 24 Hristić, Ljubomir. 2007. Koncept urbanih legendi. Etnoantropološki problemi, god. 2, sv. 2, 25-34. Antonijević, Dragana. 2007. Legende o krađi organa – moralna dilema savremenog društva. Etnoantropološki problemi, god. 2, sv. 2, 35-69 Ko¬va¬če¬vić, Ivan. 2006 b. Tran¬zi¬ci¬o¬na le¬gen¬da o do¬bit¬ni¬ci¬ma. Et¬no¬an¬tro¬po¬lo¬ški pro¬ble¬mi, n.s. vol. 1, sv. 2: 11-25.
4. nedelja
predavanje - Antonijević, Idiokultura malih grupa
Porodični folklor, dečiji folklor, folklor profesionalnih i hobi grupa
Literatura: Fi¬ne, Gary Alan. 1982. The Man¬son Fa¬mily: The Fol¬klo¬re Tra¬di¬ti¬ons of a Small Gro¬up. Jo¬ur¬nal of the Fol¬klo¬re In¬sti¬tu¬te, vol. 19, no. 1: 47-60. Fi¬ne, Gary Alan. 1979. Small Gro¬ups and Cul¬tu¬re Cre¬a¬tion: The Idi¬o¬cul¬tu¬re of Lit¬tle Le¬a¬gue Ba¬se¬ball Te¬ams. Ame¬ri¬can So¬ci¬o¬lo¬gi¬cal Re¬vi¬ew, vol. 44 : 733-745.
4. nedelja
predavanje - Antonijević, Idiokultura malih grupa
Porodični folklor, dečiji folklor, folklor profesionalnih i hobi grupa
Literatura: Fine Gary Alan, 1987. Community and Boundary: Personal Experience Stories of Mushroom Collectors, Journal of Folklore Research, Vol. 24, No. 3, 223-240. Ze¬i¬tlin, Ste¬ven. 1984. "An Al¬chemy of Mind": The Fa¬mily Co¬ur¬tship Story. We¬stern Fol¬klo¬re, vol. 49, no. 3: 17-33.
5. nedelja
predavanje - Idiokultura malih grupa: muško pričanje i kultura muških grupa
Literatura: Fine, Gary Alan. 2005. In the Company of Men: Female Accomodation and the Folk Culture of Male Groups. In Manly Traditions, ed. Simon Bronner, Indiana University Press, 61-76.
5. nedelja
predavanje - Idiokultura malih grupa: muško pričanje i kultura muških grupa
Literatura: Nicolaisen, W.F.H. 2005. Manly Characters in Contemporary Legends. In Manly Traditions, ed. Simon Bronner, Indiana University Press, 247-260. Hammond, Dorothy and Alta Jablow. 1987. Gilgamesh and Sundance Kid: The Myth of Male Friendship. In The Making of Masculinities, ed. Harry Brod, Allen&Unwin Inc., 241-258.
6. nedelja
predavanje - Religija i religioznost u postsocijalizmu
Religija i religioznost u postsocijalizmu; teorijsko-metodološki pristupi; politika i religija; primer Srbije i zemalja u jugoistočnoj i centralnoj Evropi.
Literatura: Čolovic Ivan, Balkan – teror kulture, ogledi o političkoj antropologiji 2, U Hilandaru, nacionalizam kao religija, XX vek, Beograd, 2008. 183-199. Ćimić Esad, Političko i religijsko u društvu (na primjeru odnosa države i vjerskih zajednica), Teme, g. XXVI, br. 1. Niš, 2002. 55-76.
6. nedelja
predavanje - Religija i religioznost u postsocijalizmu
Religija i religioznost u postsocijalizmu; teorijsko-metodološki pristupi; politika i religija; primer Srbije i zemalja u jugoistočnoj i centralnoj Evropi.
Literatura: Blagojević Mirko, Religijske promene u postkomunizmu – slučaj pravoslavlja na primeru tranzitnih društava Srbije i Crne Gore i Rusije, Filozofija i društvo XXII-XXIII.233-269. Ramet Sabrina, Religija i politika u vremenu promene: katolička i pravoslavne crkve u centralnoj i jugoistočnoj Evropi, Beograd: Centar za ženske studije i istraživanja roda: Rekonstrukcija ženski fond, 2006.
6. nedelja
predavanje - Religija i religioznost u postsocijalizmu
Religija i religioznost u postsocijalizmu; teorijsko-metodološki pristupi; politika i religija; primer Srbije i zemalja u jugoistočnoj i centralnoj Evropi.
Literatura: Bowie Fiona., The Anthropology of Religion, Blackwell, Oxford, 2000. Vukomanović Milan, Sveto i mnoštvo, izazaovi religijskog pluralizma, Beograd: Čigoja štampa, 2001.
6. nedelja
predavanje - Religija i religioznost u postsocijalizmu
Religija i religioznost u postsocijalizmu; teorijsko-metodološki pristupi; politika i religija; primer Srbije i zemalja u jugoistočnoj i centralnoj Evropi.
Literatura: Pravoslavlje između neba i zemlje, (priredio i uvodnu studiju napisao D. B. Đorđević), Niš: Gradina.1991. Demokratija i religija, ERC/ISCOMET, Beograd, 2003.
7. nedelja
predavanje - Ritualne inverzije pola/ roda u narodnoj religiji Srba
Ritualne inverzije pola/ roda u narodnoj religiji Srba; teorijski okviri istraživanja roda; pol/rod i religija – analitički instrumentarijum; pisanje kritičkih osvrta na zadatu literaturu i diskusija.
Literatura: Lada Čale Feldman, Euridikini osvrti: O rodnim izvedbama u teoriji, folkloru, književnosti i kazalištu, Naklada MD , Centar za ženske studije, Zagreb 2001. Nevena Škrbić Alempijević, Inverzija spolova u hrvatskim pokladnim i svadbenim običajima, Narodna umjetnost 43/ 2, 2006. 41-65
7. nedelja
predavanje - Ritualne inverzije pola/ roda u narodnoj religiji Srba
Ritualne inverzije pola/ roda u narodnoj religiji Srba; teorijski okviri istraživanja roda; pol/rod i religija – analitički instrumentarijum; pisanje kritičkih osvrta na zadatu literaturu i diskusija.
Literatura: Radulović L., Po/rod i religija: Konstrukcija roda u narodnoj religiji Srba, Beograd Srpski genealoški centar, Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta, 2007. ( I poglavlje) Sanders T., Rains Gone Bad, Women Gone Mad: Rethinking Gender Rituals of Rebellion and Patriarchy, The Journal of the Royal Anthropological Institute, Vol.6, No.3, 2000. 469-486.
8. nedelja
predavanje - Folklor paranormalnih fenomena
Folklor paranormalnih fenomena - usmeni narativni diskurs, analiza časopisa o paranormalnom; studenti i studentkinje prezentuju pripremljene narativne primere.
Literatura: Radulović L., Čudna nam čuda: Savremeni folklor paranormalnog, u zborniku Čudo u slovenskim kulturama, uredio Dejan Ajdačić, Beograd: Naučno društvo za slovenske umetnosti i kulture, Novi Sad: Apis, 2000. 329-352. Fischer H., Strari demoni – novi konteksti: demonski likovi u suvremenim predajama, Narodna umjetnost 40/2, 2003. 20-40.
9. nedelja
seminar - Didaktička antropologija religije ili veronauka
Didaktička antropologija religije ili veronauka – radionica; diskusija o pročitanoj literaturi i prezentacija primera didaktičkih mogućnosti antropologije religije u odnosu na veronauku
Literatura: Kuburić Z., Vukomanović M., Verska nastava u Srbiji, Religion and Pluralism in Education, Kuburić Z., Moe.C (ur.) Novi Sad: CEIR, 2006. Gallagher K. Sally, Children as Religious Resources: The Role of Children in the Social Re-Formation of Class, Culture, and Religious Identity, Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 46, No 2, 2007. 169-183.
9. nedelja
seminar - Didaktička antropologija religije ili veronauka
Didaktička antropologija religije ili veronauka – radionica; diskusija o pročitanoj literaturi i prezentacija primera didaktičkih mogućnosti antropologije religije u odnosu na veronauku
Literatura: Religija, veronauka, tolerancija, Zorica Kuburić (ur.), Novi Sad: Centar za empirijska istraživanja religije, 2002. Aleksov Bojan, Veronauka u Srbiji, Reč No. 71/17, 2003.
Literatura i izvori podataka:
Opsta obavezna Literatura
ANTONIJEVIĆ, Dragana. Šta je ubilo Dragu Mašin?. U: ANTONIJEVIĆ, Dragana, ANTONOVIĆ, Nela, BAKIĆ-HAJDEN, Milica, BAKŠIĆ-MUFTIĆ, Jasna, BANJANIN-ĐURIČIĆ, Nada, BASJUK, Tomek, BIJELIĆ, Biljana, BLAGOJEVIĆ, Marina, BOŠKOVIĆ-ĐUKIĆ, Danica, DIKIĆ, Nenad. Mapiranje mizoginije u Srbiji : diskursi i prakse. T. 2, (Feministička edicija). Beograd: AŽIN - Asocijacija za žensku inicijativu, 2005, str. [105]-116.
ANTONIJEVIĆ, Dragana. Antropologija folklora - perspektive istraživanja. U: GAVRILOVIĆ, LJiljana (ur.), RADOJIČIĆ, Dragana (ur.). Etnologija i antropologija : stanje i perspektive, (Zbornik, 21). Beograd: Etnografski institut SANU, 2005, str. 245-251.
ANTONIJEVIĆ, Dragana. Antropološki pristup modernim oblicima folklorne komunikacije : grafiti i formulativne SMS i imejl poruke. U: RADOJIČIĆ, Dragana (ur.). Svakodnevna kultura u postsocijalističkom periodu : [balkanska transformacija i evropska integracija], (Zbornik, 22). Beograd: Etnografski institut SANU, 2006, str. 279-297.
KOVAČ, Senka. Jeunesse en fjete, jeunesse en risque : sur l’exemple du festival exit. Antropologija, 2006, sv. 2, str. 18-21.
KOVAČ, Senka. Značaj Sretenja - novog državnog praznika u oblikovanju kulturnog identiteta stanovništva savremene Srbije. U: KOVAČ, Senka (ur.). Problemi kulturnog identiteta stanovništva savremene Srbije, (Etnoantropološki problemi). Beograd: Odeljenje za etnologiju i antropologiju, Filozofski fakultet, 2005, str. 113-121.
KOVAČ, Senka. Poruke predlagača novih državnih praznika Srbije. U: RADOJIČIĆ, Dragana (ur.). Tradicionalno i savremeno u kulturi Srba, (Posebna izdanja, knj. 49). Beograd: Etnografski institut SANU, 2003, str. 101-109.
RADULOVIĆ, Lidija. "Učenje veri"-konstrukcija rodnih identiteta putem popularizacije pravoslavne literature. U: RADOJIČIĆ, Dragana (ur.). Tradicionalno i savremeno u kulturi Srba, (Posebna izdanja, knj. 49). Beograd: Etnografski institut SANU, 2003, str. 25-46.
RADULOVIĆ, Lidija. Dekonstrukcija diskursa materinstva na osnovu religijsko-magijske prakse. Etnoantropol. probl., 2008, god. 3, sv. 1, str. 159-176.
RADULOVIĆ, Lidija. Vampir : osujećeni mitski predak i simbol osujećenog muškog seksualnog potencijala. Etnoantropol. probl., 2006, god. 1, sv. 1, str. 181-202.