|
Kurs: Naseljavanje i ekonomija u paleolitu i mezolitu (osn.) U okviru predmeta: Naseljavanje i ekonomija u paleolitu i mezolitu Predavači dr Dušan Mihailović, redovni profesor izborni kurs Broj bodova: 4.00 Sadržaj kursa: Predmet kursa je rekonstrukcija i šira interpretacija sistema naseljavanja i načina snabdevanja resursima u paleolitu i mezolitu. To podrazumeva: a) opšti uvid u način života lovačkosakupljačkih zajednica, b) uvid u teorijske i metodološke okvire proučavanja ekonomije i naseljavanja, c) utvrđivanje stanja istraženosti i stepena poremećenosti arheoloških nalazišta iz pojedinih perioda, b) analizu arheoloških i paleoekoloških podataka neophodnih za sagledavanje aktivnosti ljudskih grupa na staništu, u užem i širem regionu, i d) razmatranje karaktera i uzroka promena do kojih je u ekonomiji i naseljavanju došlo u paleolitu i mezolitu. Cilj izučavanja kursa: Upoznavanje sa arheološkim svedočanstvima o sistemu naseljavanja i načinu snabdevanja resursima u paleolitu i mezolitu. App.preduslovi_za_polaganje: Ne postoje preduslovi Oblici nastave:
Predavanja i vežbe Plan kursa: 1. nedelja predavanje - Istorijat istraživanja i teorijski okviri proučavanja lovačkosakupljačkih zajednica Opšte karakteristike lovačkosakupljačkih zajednica; istorijat istraživanja; procesni i etnoarheološki pristup proučavanju lovaca i sakupljača. 2. nedelja predavanje - Modeli naseljavanja lovačkosakupljačkih zajednica Rezidencijali i logistički tip naseljavanja; sezonalnost u naseljavanju. 3. nedelja predavanje - Prostorna analiza naselja i staništa Principi i tehnike prostorne analize; arzeozoološka ispitivanja; spajanje artefakata. 4. nedelja predavanje - Rekonstrukcija ishrane praistorijskih zajednica Arheozoološke i arheobotaničke analize; analize stabilnih izotopa. 5. nedelja predavanje - Ishrana i način života australopiteka Ishrana primata; svedočanstva o ishrani australopiteka: paleoantropološka i arheološka istraživanja; analize stabilnih izotopa. 6. nedelja predavanje - Naseljavanje i ekonomija u donjem paleolitu Donjepaleolitska nalazišta u Evropi; način života Homo erektusa; strvinarenje kao način snabevanja hranom. 7. nedelja predavanje - Ishrana i način života neandertalaca: ekonomija i naseljavanje u srednjem paleolitu Modeli naseljavanja u srednjem paleolitu; ishrana neandertalaca (arheozoološke analize i analize stabilnih izotopa); snabdevanje mineralnim sirovinama. 8. nedelja predavanje - Specijalizacija u lovu u gornjem paleolitu Lov u ranom gornjem paleolitu (orinjasijen, gravetijen). 9. nedelja predavanje - Kompleksni bazni logori i staništa u gornjem paleolitu Naselja i staništa u istočnom gravetijenu. 10. nedelja predavanje - Kasni gornji paleolit: mobilnost i sezonalnost u naseljavanju Naseljavanje u solitreju, magdalenijenu i epigravetijenu. 11. nedelja predavanje - Mezolit Evrope: naseljavanje litoralnih oblasti i sedentarizacija Naseljavanje obala reka, jezera i mora u mezolitu; intenzifikacija u snabdevanju resursima i sedentarizacija. 12. nedelja predavanje - Mezolit Evrope: naseljavanje brdskoplaninskih oblasti Naseljavanje brdskoplaninskih oblasti u mezolitu alpskog područja i jugozapadnog Balkana. 13. nedelja predavanje - Najranija svedočanstva o domestikaciji životinja i kultivaciji biljaka Manipulacija sa resursima u kasnom gornjem paleolitu, intenzifikacija u lovu i sakupljanju divljih cerealija; razmatranje pitanja da li je do domestikacije biljaka i životinja došlo usled svesnih ili nesvesnih aktivnosti lovačkosakupljačkih zajednica u ovom peridu. 14. nedelja predavanje - Priprema ispita - 15. nedelja predavanje - Ispit -
Literatura i izvori podataka: Opsta obavezna Literatura C. Butzer 1982, Archaeology as Human Ecology, Cambridge University Press, Cambridge C. Gamble 1986, The Palaeolithic Settlement of Europe, Cambridge University Press, Cambridge, 28-68. C. Gamble 1999, The Palaeolithic Societies of Europe, Cambridge University Press, Cambridge, 68-80. C. S. Gamble, W. A. Boismier (eds.) Etnoarchaeological Approach to Mobile Campsites, International Monographs in Prehistory, Etnoarchaeological Series 1, Ann Arbor – Michigan 1991 D. Clarke 1978, Mesolithic Europe: the Economic Basis, Duckworth, London G. Bailey (ed.) 1983, Hunter-gatherer Economy in Prehistory – a European perspective, Cambridge University Press, Cambridge Hodder, C. Orton 1976, Spatial Analysis in Archaeology, Cambridge University Press, Cambridge I. Radovanović, The Iron Gates Mesolithic, International Monographs in Prehistory, Ann Arbor – Michigan, 1996. L. Freeman 2001, Were There Scavangers at Torralba, u D. West (ed.) Proceedings of the International Conference on Mammoth Site Studies, Publications in Archaeology 22, University of Kansas, Lawrence, L. R. Binford 1983, In Pursuit of the Past – Decoding the Archaeological Record, Thames and Hudson, New York, 33-76. M. P. Richards, P. B. Pettitt, E. Trinkaus, F. H. Smith, M. Paunović 2000, Neanderthal diet at Vindija and Neanderthal predation: The evidence from stable isotopes, Proceedings of the National Ac M. Sahlins 1974, Stone Age Economics, Tavistock Publications Ltd, London M.A. Jochim 1976, Hunter-gatherer Subsistence and Settlement – A Predictive Model, Academic Press, New York – Sanf Francisco – London Opsta dopunska Literatura Bonsall, C., Lennon, R., McSweeney, K., Stewart, C., Harkness, D., Boroneant, V., Bartosiewicz, L., Payton, R. and Chapman, J. (1997): Mesolithic and Early Neolithic in the Iron Gates: a paleodietary O. Soffer1985, The Upper Palaeolithic of the Central Russian Plain, Academic Press inc., San Diego |
